Bạn biết gì về Thương mại điện từ (phần 1)

Về khái niệm, ta có thể hiểu Thương mại điện tử (e-commerce) là sự mua bán sản phẩm hay dịch vụ thông qua các hệ thống điện tử mà chủ yếu là Intenet.

Về nguồn gốc, TMĐT được nhen nhóm từ những năm thập kỷ 70, khi mà các hợp đồng điện tử, đơn đặt hàng, hóa đơn điện tử, thẻ tín dụng bắt đầu ra đời và được chấp nhận ở nhiều nước. Cho đến những năm giữa thập kỷ 80, một số các công ty ở Châu Âu và Bắc Mỹ đã mạnh dạn áp dụng. Thập kỷ 90 là sự phá triển bùng nổ của TMĐT với sự ra đời của một loạt các công ty lớn mà trong đó nổi bật nhất phải kể đến Amazon (1994), eBay(1995) hay Alibaba(1999). Song hành với những bước tiến của Internet, thương mại điện tử đã và đang phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết cho đến nay. Với Việt nam, năm 2005 đánh dấu một mốc quan trọng trong sự phát triển của TMĐT khi Quốc hội thông qua Luật giao địch điện tử.

Phần 1: Các hình thức Thương mại điện tử

Hiện nay có nhiều tranh cãi về các hình thức tham gia cũng như cách phân chia các hình thức này trong thương mại điện tử. Tuy nhiên, nếu phân chia theo đối tượng tham gia thì có 3 đối tượng chính bao gồm: Chính phủ (G - Goverment), Doanh nghiệp (B - Business) và Khách hàng (C - Customer). Nếu kết hợp đôi một 3 đối tượng này sẽ có 9 hình thức theo đối tượng tham gia: B2C, B2B, B2G, G2B, G2G, G2C, C2G, C2B, C2C. Dưới đây là 3 hình thức chính trong số đó B2C, B2B và C2C:

Hình thức B2C

B2C: TMDT giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng: loại giao dịch trong đó khách hàng của các doanh nghiệp kinh doanh trực tuyến là những người tiêu dùng cuối cùng, mua hàng với mục đích phục vụ tiêu dùng cá nhân. Đây là loại giao dịch quen thuộc và phổ biến nhất trong thương mại điện tử.

Các mô hình kinh doanh trong B2C bao gồm 7 mô hình chính:

1. Cổng thông tin

- Mô hình doanh thu: Quảng cáo, phí đăng ký, phí giao dịch, phí liên kết

- Cơ hội thị trường: hầu hết người sử dụng đều thông qua các cổng thông tin để truy cập vào những website thương mại khác trên khắp thế giới, có 2 loại.

+ Ctt chung (Ctt chiều rộng): Yahoo, AOL, MSN... Đưa ra các dịch vụ trọn gói và các nội dung như tìm kiếm, tin tức, thư tín điện tử, chuyện gẫu, âm nhạc, chương trình video, chương trình lịch... Đối tượng chủ yếu là những người sử dụng tại nhà.

+ Ctt chuyên biệt (hay Ctt chiều sâu) iBoats.com...Đưa các sp cho những thị trg chuyên biệt.

2. Nhà bán lẻ điện tử

- Mô hình doanh thu: Bán hàng hóa, phí dịch vụ

- Cơ hội thị trường: mọi người sử dụng trên Internet đều có thể là khách hàng tiềm năng của các doanh nghiệp

- Bán lẻ điện tử. Có 5 loại:

+ Người bán hàng ảo: Phiên bản trực tuyến của cửa hàng bán lẻ, nơi khách hàng có thể mua sắm hàng hoá ngay tại nhà hoặc công sở vào bất cứ thời gian nào trong ngày.(Amazon.com)

+ Kênh phân phối trực tuyến cho các doanh nghiệp kinh doanh truyền thống.( Walmart.com )

+ Danh mục người bán hàng: Phiên bản trực tuyến của danh mục thư tín trực tiếp(LandsEnd.com)

+ Phố buôn bán trực tuyến: Phiên bản trực tuyến của phố buôn bán(Fashionmall.com)

+ Các nhà sản xuất trực tiếp: Các nhà sx tự thực hiện buôn bán trực tuyến (Dell.com)

3. Nhà cung cấp nội dung

- Cung cấp thông tin, các chương trình giải trí (như báo chí, các vấn đề thể thao,...) và các chương trình trực tuyến, các tin tức thời sự cập nhật, các vấn đề quan tâm đặc biệt, những chỉ dẫn hay lời khuyên trong các lĩnh vực và/hoặc bán thông tin.

- Mô hình doanh thu: Quảng cáo, phí đăng ký, phí liên kết hoặc tham khảo, phí download.

- Cơ hội thị trường: chủ yếu vẫn thuộc về các nhà cung cấp thông tin truyền thống, có kinh nghiệm và thâm niên hoạt động.

4. Nhà trung gian giao dịch

- Các nhà trung gian giao dịch cung cấp những bộ xử lý giao dịch bán hàng trực tuyến, giống như các nhà môi giới chứng khoán hay các đại lý du lịch. Góp phần tăng hiệu suất mua bán của khách hàng và của các doanh nghiệp.

- Mô hình doanh thu: Phí giao dịch

- Cơ hội thị trường: Với sự phát triển của Internet, sự gia tăng của thị trường tài chính và thị trường chứng khoán, cơ hội thị trường ngày càng lớn

- Yêu cầu: Phải giải quyết các lo ngại của khách hàng bằng các biện pháp hữu hiệu đảm bảo an toàn và bảo vệ tính riêng tư của khách.

5. Nhà tạo thị trường

- Các doanh nghiệp trên cơ sở Web sử dụng Internet để tạo nên thị trường, kết nối người mua và người bán

- Mô hình doanh thu:Phí dịch vụ Cơ hội thị trường: Có tiềm năng rất lớn

- Yêu cầu: Phải có nguồn lực tài chính và chiến lược tiếp thị tốt để thu hút

- người mua và người bán đến với thị trường; tốc độ xử lý và sự thuận tiện trong xử lý giao dịch

- Các hình thức đấu giá và các dạng khác của mô hình giá động: eBay.com, Priceline.com...

- Mô hình đấu giá và đấu thầu điện tử: Cho phép người tham gia đấu giá các sản phẩm hoặc các dịch vụ thông qua mạng internet.

- Mô hình này rất được ưa chuộng hiện nay đối với doanh nghiệp, cá nhân người tiêu dùng và đặc biệt với các cơ quan công quyền, cho phép người mua và người bán tham gia trên một cửa hàng ảo, được quyền đưa giá trên một phòng đấu giá ảo do mình tạo ra.

- Có hai phương thức đấu giá trực tuyến: đấu giá theo giá tăng dần và đấu giá theo hình thức giá giảm dần (đấu thầu Reverve Auction Model).

- Ví dụ: www.ebay.com: website đấu giá nổi tiếng; www.priceline.com: mô hình đấu giá ngược (đấu thầu).

6. Nhà cung cấp dịch vụ

- Các doanh nghiệp kiếm tiền chủ yếu bằng việc bán dịch vụ cho khách hàng.

- Các dịch vụ chủ yếu: lưu giữ thông tin trên máy tính, tư vấn, đánh giá, mua bán tạp phẩm...

- Mô hình doanh thu: Bán dịch vụ, phí đăng ký

- Cơ hội thị trường: rất lớn vì nhu cầu của người tiêu dùng đối với các sản phẩm dịch vụ ngày càng tăng

- Yêu cầu: Cần quảng cáo, xúc tiến nhằm giảm bớt những lo ngại của khách hàng đối với các dịch vụ trực tuyến, tạo dựng sự tin cậy

- Có biện pháp khuyến khích khách hàng tiếp cận và quyết định dùng thử các sản phẩm dịch vụ của DN.

7. Nhà cung cấp cộng đồng

- Những site, nơi các cá nhân có cùng mối quan tâm, chung sở thích riêng biệt, có thể tới cùng chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi, thảo luận về những vấn đề quan tâm

- Mô hình doanh thu: Quảng cáo, phí đăng ký, phí liên kết và tham khảo

- Cơ hội thị trường: số lượng người sử dụng Internet, các mối quan tâm của người tiêu dùng ở các cộng đồng trên mạng cũng ngày càng tăng.

- Yêu cầu: Phải có chiến lược tiếp thị tốt để có thể thu hút những thành viên mới tham gia cộng đồng

- Cân đối giữa chi phí cho các nội dung chất lượng cao và thu nhập của doanh nghiệp

Phần tiếp theo: Hình thức B2B, C2C, so sánh B2B và B2C