Ngày 15/11, Mỹ, Canada và Mexico bước vào vòng đàm phán thứ 5 Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA). Tương lai của hiệp định đang bị đe dọa khi các vòng tái đàm phán đi vào bế tắc với một số tranh chấp khó hòa giải, chủ yếu là những đề xuất gây tranh cãi từ phía Mỹ.

Diễn ra tại thủ đô Mexico của Mexico sớm hơn 2 ngày so với kế hoạch ban đầu, cuộc tái đàm phán để nâng cấp Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) giữa Mỹ, Canada và Mexico tiếp tục thảo luận các lĩnh vực dệt may, lao động, dịch vụ và sở hữu trí tuệ, cùng với các vấn đề còn tồn đọng từ vòng đàm phán trước đó.

Ảnh minh họa. (Ảnh: FSM)

Trong đó, lĩnh vực sản xuất ô tô là một chủ đề lớn trong vòng đàm phán này. Từ vòng đàm phán thứ 4 diễn ra tháng trước, phía Mỹ đã yêu cầu thay đổi một số quy định cơ bản trong lĩnh vực sản xuất ô tô. Theo đó, Mỹ yêu cầu tăng tỷ lệ nội địa khu vực với ngành ô tô từ mức 62,5% như hiện nay lên 85%, trong đó ít nhất là 50% tỷ lệ nội địa Mỹ. Coi đây là điều kiện để dỡ bỏ hàng rào thuế quan.

Song những đề xuất này vấp phải sự phản đối của Canada và Mexico. Thậm chí, sau đề xuất của Mỹ các bên đã từ bỏ kế hoạch hoàn tất tái đàm phán NAFTA vào cuối năm nay. Các nỗ lực đàm phán được gia hạn tới quý 1 năm sau.

Trong khi đó, chính các nhà sản xuất ô tô tại Mỹ cũng không đồng tình với đề xuất này, cho rằng việc sử dụng linh kiện sản xuất tại Mỹ sẽ khiến giá thành sản xuất tăng cao hơn và ảnh hưởng tới tính cạnh tranh. Dù vậy chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn bảo vệ lập trường của mình, cho rằng NAFTA hiện nay cướp đi hàng triệu việc làm của người lao động Mỹ. Nhất là lĩnh vực sản xuất ô tô, vì phần lớn linh kiện ô tô đang do các nhà sản xuất tại châu Á cung cấp.

Phía Mexico muốn nhanh chóng kết thúc đàm phán trước khi tiến hành cuộc bầu cử Tổng thống dự kiến vào giữa năm sau. Tuy nhiên, các bên không thể phủ nhận tương lai đàm phán khó khăn khi Mỹ cương quyết giữ lập trường, thậm chí đã ám chỉ việc rút khỏi

Đàm phán NAFTA tiến triển song thời hạn cuối năm nay là bất khả thi - Mỹ, Canada và Mexico đã kết thúc 5 ngày tái đàm phán về Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), với những tiến bộ đáng kể.

. Là nước chủ nhà của vòng thảo luận NAFTA thứ 5 này, Mexico ngay trước thềm đàm phán cho biết đang chuẩn bị một kế hoạch kinh tế vĩ mô phòng trường hợp Mỹ rút khỏi hiệp định.

Theo Ngoại trưởng Luis Videgaray, Chính phủ Mexico đang tiếp tục triển khai các biện pháp đa dạng hóa thị trường, rà soát các biện pháp thuế quan và bảo vệ đầu tư trước một kịch bản xấu của NAFTA. Trong khi đó, Bộ trưởng Kinh tế Ildefonso Guajardo nhấn mạnh, Mexico kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia và sẽ đưa ra câu trả lời đối với các đề xuất phi lý của Mỹ tại vòng đàm phán lần này.

Giám đốc viện nghiên cứu độc lập Trung tâm Hòa bình và Tự do Ivan Eland cho rằng, Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn một thỏa thuận tốt hơn, nhưng ông không chắc là nhà lãnh đạo Mỹ có thể đạt được mong muốn hay không.

“Tổng thống Mỹ có thể hành động theo kiểu chấm dứt điều gì đó mà hậu quả là điều mà ông Donald Trump không thấy trước được. Tôi cho rằng, tốt nhất là nên để yên mọi thứ như hiện nay, nhưng mục tiêu chính trị của Tổng thống Mỹ lại khác.

Mỹ đã rút khỏi Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và có thể là cả NAFTA... Tôi cho rằng, ông Donald Trump không ngần ngại làm điều này và thật không may là mối quan hệ thương mại giữa các nước sẽ bị tổn hại, tất cả các nước sẽ bị tổn thương. Nếu hiệp định này đổ bể, chúng ta sẽ chứng kiến viễn cảnh hỗn độn ảnh hưởng tới các nhà bán lẻ, các công ty vận tải...”.

Các cuộc tái đàm phán NAFTA đã được tiến hành theo đề nghị của Tổng thống Mỹ Donald Trump với lý do hiệp định 23 năm tuổi này cho phép Canada và Mexico hưởng nhiều lợi thế trong khi gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ. Phía Canada và Mexico đã chỉ trích chính quyền của ông Donald Trump khi không chỉ ra được những vấn đề khúc mắc lớn nhất trong NAFTA hiện hành. 2 nước còn lại cũng quan ngại sâu sắc nhất là về cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại quy định trong Chương 19 NAFTA mà Mỹ muốn hủy bỏ.

Đây là một cơ chế quan trọng cho phép ba nước giải quyết tranh chấp ở cơ quan trọng tài khu vực, để tránh nguy cơ rơi vào các cuộc chiến tranh thương mại khó có hồi kết. Bước vào vòng đàm phán thứ 5, song đến nay vẫn chưa có bên nào sẵn sàng đưa ra nhượng bộ cần thiết để có thể thực sự tạo được đột phá và đẩy nhanh hơn tiến độ đàm phán./.

Mexico sẽ không đàm phán nếu Mỹ rút khỏi NAFTA-Ngày 30/8, Mexico khẳng định vẫn đang đàm phán lại NAFTA một cách nghiêm túc song cảnh báo sẽ chấm dứt nếu Mỹ rút khỏi hiệp định này.Hoàng Lê/VOV-Trung tâm Tin