Nếu các cơ quan pháp luật không biết tận dụng sức mạnh truyền thông và lan tỏa của các mạng xã hội thì thật là một sự thiệt thòi cho cả họ lẫn người dân.
Có lẽ chưa bao giờ mạng truyền thông xã hội lại được chắp cánh bay cao, bay xa như thời điểm này, khi mà mạng Internet phủ rộng khắp nơi, điện thoại thông minh (có tính năng kết nối Internet, quay phim, chụp ảnh,…) trở nên phổ cập tới mức ngày càng có nhiều người sở hữu nhiều thiết bị. Có thể nói mạng xã hội đang là một quyền lực mới trong cuộc sống xã hội loài người thế kỷ 21.
Bắt tội phạm nhờ Facebook
Còn nhớ vụ đánh bom trong cuộc chạy đua marathon ở TP Boston (bang Massachusetts, Mỹ) hồi tháng 4-2013, cảnh sát bang Massachusetts đã dùng mạng xã hội Twitter gửi thông báo cho các cư dân khu ngoại ô Watertown, nơi một nghi can đang ẩn trốn và yêu cầu họ khóa chặt cửa nhà, không mở cửa cho ai trong khi cảnh sát đang lục soát sân và công trình bên ngoài của những ngôi nhà ở đó. Nhà chức trách đã sử dụng mạng xã hội để cập nhật thông tin và gửi các thông báo cho người dân. Đây là một phương tiện truyền tin tiện lợi, phủ rộng và nhanh chóng tới mức tức thì.
Cũng trong vụ đánh bom Boston này, khi cơ quan điều tra liên bang FBI chính thức công bố rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng hình ảnh và video từ máy quay giám sát về hai kẻ tình nghi đánh bom, người ta chỉ có được hình ảnh không rõ lắm. Và mạng xã hội đã “cứu bồ” cho cơ quan an ninh. Vào cái ngày định mệnh đó, ông David Green, 49 tuổi, từ Jacksonville (bang Florida) đến Boston tham dự cuộc đua và đã chụp nhiều ảnh về hiện trường vụ nổ bom bằng một chiếc iPhone sau đó post lên trang Facebook của ông. Trong số ảnh đó, người ta nhận ra chân dung rõ nét hơn của một tên tình nghi mà FBI đã công bố.
Vào tháng 8-2012, kênh truyền hình thời sự Mỹ CNN đã cho xuất bản một câu chuyện dài về việc cảnh sát Mỹ “nắm” (embrace) lấy mạng truyền thông xã hội làm một công cụ mới trong cuộc chiến chống tội phạm. Nhà chức trách không chỉ kêu gọi các thành viên mạng tham gia truy lùng tội phạm, cung cấp thông tin tình hình an ninh mà còn tìm kiếm trên mạng những thông tin về tên tội phạm đang truy nã.
Dùng mạng xã hội để chống tội phạm là một giải pháp hữu hiệu trong thời đại công nghệ mới. Ảnh: INTERNET
Như vụ tên Melvin Colon, kẻ đang bị truy nã về các tội giết người cùng các tội có liên quan tới vũ khí và ma túy. Thành viên của một băng đảng ở New York này đã post trên Facebook với chế độ công khai (public) những tấm ảnh chụp hắn với những dấu hiệu băng đảng nhưng cẩn thận post ở chế độ riêng tư (private) những thông tin “tự sướng” có liên quan tới các hoạt động tội ác của mình. Hắn cũng share với bạn bè cánh hẩu những thông tin nhạy cảm này. Xui cho Colon là sau khi được cảnh sát thuyết phục, một người bạn của Colon trên Facebook đã đồng ý cho cảnh sát tiếp cận những thông tin “riêng tư” của Colon. Sau đó, một quan tòa liên bang đã ra phán quyết khiến Colon không còn được hưởng chế độ “riêng tư” đối với các chi tiết mà hắn đã chia sẻ với bạn bè.
Dùng sức mạnh cộng đồng
Việc khai thác mạng xã hội vào công việc của các cơ quan pháp luật đang ngày một lan rộng trên khắp nước Mỹ. Một cuộc thăm dò online với 1.221 nhân viên các cơ quan thực thi pháp luật cấp liên bang và bang ở Mỹ do LexisNexis Risk Solutions thực hiện cho thấy cứ trong năm người thì có tới bốn người đã dùng mạng xã hội để thu thập thông tin trinh sát trong các cuộc điều tra của mình. 50% số sếp an ninh này cho biết họ vào mạng xã hội ít nhất một lần mỗi tuần. Đa số thừa nhận rằng mạng xã hội đã giúp họ phá án nhanh hơn. Cuộc thăm dò cũng cho biết mạng Facebook được giới thực thi pháp luật coi là trợ thủ số một của mình, kế đó là YouTube,…
Tổ chức Giám sát Láng giềng Quốc gia (National Neighborhood Watch) trực thuộc Hiệp hội Cảnh sát trưởng Quốc gia (National Sheriffs’ Association) của Mỹ nhấn mạnh rằng các công cụ truyền thông mạng đầy tính sáng tạo giúp hợp nhất cơ quan thực thi luật pháp và cộng đồng lại với nhau trong cuộc chiến chống tội phạm.
Việc khai thác thế mạnh của các mạng truyền thông xã hội làm những việc tốt ích nước lợi nhà đáng được phổ biến rộng rãi. Chuyện này hoàn toàn thích hợp với các nước đang phát triển, huống chi Việt Nam đang có cơ sở hạ tầng mạng Internet và viễn thông thuộc loại phổ cập nhất thế giới.
Kết nối chính quyền và người dân
Ở Đà Nẵng, từ tháng 4-2013 tới nay Phòng Quản lý đô thị trực thuộc UBND TP đã dùng mạng Facebook để giúp mình thực hiện tốt vai trò quản lý và xử lý những bất cập còn tồn tại trong đô thị. Họ đã lập trang Facebook “Quản lý Đà Nẵng: Tiện nghi - Xanh - Sạch - Đẹp” để kết nối với cộng đồng. UBND quận 12 (TP.HCM) từ tháng 11-2015 cũng đã mở một trang Fanpage trên Facebook để tạo kênh tương tác giữa người dân và chính quyền địa phương. Trước đó, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cũng đã mở trang Facebook riêng để tương tác với cộng đồng.
Theo Phạm Hồng Phước (Kỷ nguyên số/ Pháp luật TP HCM)
