Bát nháo thị trường đầu thu truyền hình số
Hiện nay, trên các website bán hàng trực tuyến tràn ngập hàng chục loại đầu thu truyền hình số (set-top-box - STB) hỗ trợ thu sóng truyền hình số mặt đất, truyền hình số vệ tinh chuẩn HD và truyền hình số vệ tinh chuẩn SD. Chỉ cần gõ từ khóa 'bán đầu thu truyền hình số' ngay lập tức Google sẽ cho kết quả hàng chục website rao bán các loại đầu thu truyền hình số như: anvienhd.com; truyenhinhkplushanoi; lapdattruyenhinh.net; dientutruyenhinh.com; truyenhinhavg.org; anvientv24h.com; vatgia.vn, muare.vn, rongbay.vn... với nhiều chủng loại, xuất xứ và giá cả đa dạng.
Ví dụ, trên trang anvienhd.com của nhà cung cấp Điện tử Truyền hình Ngọc Sơn rao bán rất nhiều loại STB. Bên cạnh các model chính hãng của 3 nhà cung cấp dịch vụ truyền hình số vệ tinh là VTC, K+, AVG, nhà phân phối này còn có các chuyên mục riêng rao bán: Các loại đầu thu giá rẻ, đầu thu Trung Quốc, đầu thu Việt Nam, đầu thu số vệ tinh DVB S2. Các loại đầu thu loại này có giá từ 400.000 đồng đến dưới 1 triệu đồng, nhiều loại đầu thu giá rẻ có thể hỗ trợ thu được 28 kênh truyền hình số mặt đất, có loại hỗ trợ thu được 58 kênh truyền hình vệ tinh miễn phí.
Nhà phân phối đầu thu kỹ thuật số Trung Dũng cũng đăng quảng cáo trên vatgia.vn và muare.vn rao bán rất nhiều loại STB mặt đất và vệ tinh có xuất xứ Trung Quốc, với giá rẻ chỉ từ 360.000 đồng đến 450.000 đồng.
Năm 2012, cơ quan chức năng đã liên tục bắt giữ các vụ buôn bán, vận chuyển STB nhái thương hiệu VTC nhưng đến nay tình trạng này vẫn tái diễn. Mới đây, cơ quan chức năng cũng bắt giữ một số vụ vận chuyển, buôn bán STB có dấu hiệu giả nhãn mác, nhái thương hiệu của VTC. Cụ thể, Công an phường Thanh Lương (Hai Bà Trưng, Hà Nội) đã thu giữ một lô hàng hóa gồm: 60 STB mang nhãn hiệu VTC HD02, 10 STB mang nhãn hiệu Humax, 10 STB mang hãn hiệu Pantertas. Chủ lô hàng này là Cung Thị Hồng Hải (sinh năm 1968 trú tại Thanh Sơn, Kim Bảng, Hà Nam).
Đội Quản lý Thị trường Phú Lương (Thái Nguyên) cũng tạm giữ một lô hàng STB mang nhãn hiệu VTC Digital F6, chủ hàng là ông Nguyễn Thái Vỹ (trú tại Long Biên - Hà Nội) có dấu hiệu là hãng giả mạo nhãn hiệu. Quản lý thị trường tỉnh Bắc Ninh đã tạm giữ một lô STB số lượng lớn nghi giả nhãn mác của VTC. Qua giám định, công ty VTC Digital đã khẳng định, tất cả số STB do hai cơ quan trên thu giữ không phải là sản phẩm do VTC sản xuất.
Ông Hoàng Lê Sơn - Giám đốc VTC Digital cũng cho biết, trên thị trường đang bán rất nhiều loại STB thu sóng truyền hình số mặt đất mang thương hiệu VTC như VTC F901, VTC NS6000, các loại STB này đều là hãng giả nhãn hiệu VTC. Vì hiện nay VTC đã không còn sản xuất và bán các loại STB thu sóng truyền hình số mặt đất nữa mà chỉ còn kinh doanh các loại sản phẩm STB thu sóng vệ tinh (chuẩn HD và SD). 'Tất cả các loại STB thu số mặt đất mang nhãn hiệu VTC trên thị trường đều là hàng giả', ông Sơn khẳng định.
Theo đại diện VTC Digital, trên thị trường đang lưu hành một số mẫu STB 'nhái' nhãn hiệu VTC như: HUMAX HD02; DUNALS S86; NANO SAT S22; VNSAT HD59; VSAT S2-HD02; VTC-S20/S23… Các sản phẩm đều do Trung Quốc sản xuất.
Tại Hội thảo truyền dẫn, phát sóng truyền hình số mặt đất khu vực đồng bằng Bắc Bộ được tổ chức tại Hà Nội mới đây, có rất nhiều ý kiến lo ngại, sẽ có một làn sóng các loại STB giá rẻ từ Trung Quốc sẽ tràn vào Việt Nam khi nước ta chính thức bước vào lộ trình số hóa truyền hình từ năm 2015.
Những rủi ro khi dùng hàng 'nhái'
Ông Sơn cho biết, người dùng các STB 'nhái' tuy giá rẻ hơn nhưng sẽ gặp khá nhiều rủi ro. STB 'nhái' có thể thu được các chương trình truyền hình quảng bá nhờ một phần mềm tự động giải mã các kênh truyền hình số nên người dùng vẫn xem được các kênh truyền hình của VTC. Tuy nhiên, người dùng đầu thu nhái có thể gặp phải sự cố khi VTC thay đổi về công nghệ hay tần số phát.
Đối với STB thu số vệ tinh, nhiều người đang dùng chảo lậu của Trung Quốc phải thường xuyên mua các thẻ giải mã hoặc vào mạng download các serial key mới có thể xem tiếp được các kênh truyền hình vệ tinh khi các nhà cung cấp dịch vụ thay đổi mã khoá. Việc hack hệ thống này gây ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình kinh doanh của VTC, ảnh hưởng đến quyền lợi của các đơn vị cung cấp bản quyền và khách hàng.
Mặt khác, nếu dùng đầu thu VTC HD giả chỉ thu được khoảng 35 kênh truyền hình số quảng bá, khách hàng không thể xem được các kênh khóa mã và các kênh truyền hình độ nét cao HDTV. Nhiều người không biết mua nhầm hàng giả và đã khiếu nại chất lượng dịch vụ tới VTC. Như vậy, cả nhà cung cấp và người dân đều bị thiệt hại vì hành vi giả mạo nhãn mác này.
'Mẹo' tránh mua phải hàng giả
Để người dùng tránh không mua phải những sản phẩm nhái nhãn mác, ảnh hưởng đến chất lượng thu xem sóng truyền hình số. Đại diện VTC Digital lưu ý khách hàng khi đi mua STB cần kiểm tra bằng cách: Nhìn bằng mắt thường có thể nhận biết STB giả VTC do nhãn mác không được sắc nét, logo VTC Digital mờ, nhòe; Trọng lượng đầu thu nhẹ; STB giả VTC không có ổ cắm thẻ và thẻ giải mã thông minh; Không có phụ kiện đầy đủ đi kèm theo đầu thu (sách hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất, pin, điều khiển, dây tín hiệu HDMI, dây tín hiệu A/V); Không có tem bảo hành và phiếu bảo hành chính hãng VTC; Hoặc có Phiếu bảo hành nhưng lại mang tên Công ty Đầu tư và phát triển công nghệ truyền hình Việt Nam - VTC là mẫu cũ, ghi không đúng tên, địa chỉ, điện thoại của Công ty; Phiếu bảo hành không có dấu của Công ty VTC Dịch vụ truyền hình số - VTC Digital; không có số bảo hành in sẵn;
Bên cạnh đó, tất cả các đường tín hiệu đầu vào và ra của STB giả hoàn toàn khác so với STB chính hãng của VTC. STB giả VTC không có chảo thu tín hiệu vệ tinh và đường tín hiệu đầu vào từ chảo thu xuống, không có đường tín hiệu ra HDMI. Thực chất đây chỉ là STB số mặt đất giả VTC, chứ không phải đầu thu vệ tinh.
Điều quan trọng nhất và cũng dễ nhận biết nhất là STB giả không thu đủ được các chương trình vệ tinh của VTC. STB giả chỉ thu được 35 kênh truyền hình quảng bá phát theo chuẩn MPEC2, không xem được các kênh truyền hình khóa mã cũng như những kênh truyền hình độ nét cao HD của VTC. Trong khi đó, hiện đầu thu VTC HD chính hãng xem được hơn 72 chương trình (trong đó có 12 kênh HD và hơn 60 kênh SD) được phát sóng theo chuẩn MPEC4.