Máy tính sử dụng có tốc độ nhanh hay chậm, mở các phần mềm hoặc game dù nặng nhưng không bị đơ phụ thuộc vào bộ vi xử lý CPU và bộ nhớ trong RAM. Việc giải phóng RAM sẽ giúp người dùng có thể khắc phục được tình trạng chậm máy, tăng tốc độ máy tính có thể chạy nhiều chương trình cùng một lúc. Trong bài này, Quản trị mạng sẽ giới thiệu đến bạn 8 cách giải phóng bộ nhớ RAM giúp máy tính chạy nhanh, mượt hơn.
1. Kiểm soát những chương trình khi khởi động:

Gỡ bỏ chương trình chạy cùng Windows

Lưu ý, cách làm tương tự với các phiên bản hệ điều hành Windows. Bước 1: Truy cập Start > All programs để gỡ bỏ bất kỳ phần mềm nào không sử dụng. Bước 2: Với Windows 10 nhập lệnh MSCONFIG để tìm kiếm, còn từ Windows 7 trở xuống bạn có thể tìm kiếm MSCONFIG.EXE trong hộp thoại Run hoặc Search. Nhấp vào thẻ Startup để xem phần mềm nào được cấu hình khởi động cùng Windows. Windows 7 trở xuống, các phần mềm sẽ xuất hiện ngay trong bảng Startup. Còn Windows 10, bạn nhấn vào phần Open Task Manager để kiểm tra. Bước 3: Tại đây, bạn có thể kiểm soát những phần mềm nào không cần thiết, hoặc thiết lập để không chạy cùng Windows khi khởi động bằng cách nhấn vào từng chương trình chọn Disabled.

Quản lý các tiện ích Add-ons:

Ứng dụng Add-ons cho các trình duyệt cũng tiêu tốn khá nhiều dung lượng RAM. Bạn cần kiểm tra từng Add-ons và vô hiệu hóa chúng nếu như không sử dụng. Bước 1: Tại Google Chrome, nhấn vào biểu tượng 3 gạch trên cùng màn hình, chọn Cài đặt và truy cập Tiện ích để kiểm tra các Add-ons đã và đang sử dụng. Bước 2: Nhấn vào biểu tượng thùng rác để xóa những tiện ích không sử dụng đến.
2. Vô hiệu hóa những dịch vụ không mong muốn:
Một số dịch vụ Windows không cần thiết cũng là nguyên nhân khiến máy tính của bạn chạy chậm, chẳng hạn như Windows Defender. Nó chiến khoảng 20MB thậm chí nhiều hơn nếu như bạn chạy nền. Nếu đã có công cụ diệt virus cho máy tính nên tắt Defender để tăng tốc máy tính. Đây là cách vô hiệu hóa Windows Defender cho các phiên bản Windows. Nếu quyết định vô hiệu hóa các dịch vụ khác, chúng ta cũng có thể thiết lập ngay trên máy tính.
Bước 1:
Trong Start nhập services.msc để khởi chạy. Bạn sẽ thấy bảng danh sách các dịch vụ đang chạy trong Windows.

Bước 2:

Để tắt hoàn toàn dịch vụ, kích chuột phải vào một ứng dụng và chọn Properties.

Bước 3:

Bảng thiết lập xuất hiện. Tại phần Startup type, nhấn vào mũi tên và chọn Disabled rồi nhấn OK để hoàn thành. Cách này sẽ vô hiệu hóa chương trình ngay cả khi bạn có khởi động lại máy tính. Nếu muốn vô hiệu hóa tạm thời, khi khởi động lại máy tính dịch vụ sẽ tự động khởi chạy, kích chuột trái vào dịch vụ và nhấn vào hình vuông trên màn hình để dừng chạy.
Một số dịch vụ bạn có thể xem xét và vô hiệu hóa hoàn toàn trên máy tính:
Quá trình này có lẽ giúp phục hồi 10MB bộ nhớ RAM. Bạn có thể đạt được nhiều hơn nếu lược bỏ thêm nhiều dịch vụ, nhưng cũng gặp những sự cố nguy hiểm nếu bạn loại bỏ những thứ gì đó mà thực sự cần.
3. Giảm bớt yêu cầu phần cứng:
Nếu PC của bạn có bộ nhớ 4GB, rất có thể bạn chỉ truy cập từ 3 đến 3.5GB RAM, bởi vì BIOS đã cấp phần địa chỉ trống còn lại cho card màn hình, card mạng và những phần cứng khác. Để kiểm tra dung lượng cấp cho phần cứng trên PC, thực hiện theo các bước sau:
Bước 1:
Nhập devmgmt.msc tại Start để khởi chạy Device Manager.

Bước 2:

Bấm View chọn Resources by type để mở rộng bộ nhớ. Phần tài nguyên bị cắt mất hầu như do card màn hình. Nếu có card đồ họa 512MB thì có thể nó sẽ chiếm 512MB hoặc nhiều hơn ổ nhớ máy tính. Điều này có lẽ sẽ không phải là vấn đề nếu bạn có 2GB RAM mà ở đó không có phần bộ nhớ nào bị khóa, nhưng nếu bạn có 4GB thì nó sẽ ngăn cản bạn sử dụng tối đa bộ nhớ. Bạn không thể giải quyết vấn đề này một cách hoàn toàn, nhưng cũng có những cách để giảm tác động của nó. Ví dụ, nếu cài đặt một card mở rộng mà bạn không còn cần nữa, hãy tháo gỡ nó. Nếu bạn không tận dụng hết card màn hình thì hãy xem xét hạ nó xuống với một mức RAM tối thiểu (128MB là đủ để chạy Vista). Kiểm tra BIOS để tắt các tính năng không cần. Có một trình đơn thường được gọi là Onboard Device Configuration hoặc Integrated Periphrals, nơi bạn có thể vô hiệu hoá card đồ họa on-board, card âm thanh tích hợp, network adapters hay kênh IDE chưa sử dụng...v.v.. Dùng cách này để tắt các phần cứng dư thừa, BIOS sẽ không phân bổ bộ nhớ cho chúng và phần dung lượng ấy sẽ dành cho bạn.
4. Tắt tính năng không cần thiết:
Đừng kích hoạt quá nhiều tính năng Windows, trừ khi bạn thực sự cần nó. Ví dụ để tăng tốc Windows Vista, tắt các giao diện Aero nếu bạn có thể làm việc mà không có nó (click chuột phải vào màn hình, chọn Personalize > Theme và chọn Windows Classic). Máy tính sẽ nhìn không đẹp lắm, nhưng bù lại tiết kiệm gần 40MB bộ nhớ RAM. Nếu việc xem biểu tượng mạng nhấp nháy khi chuyển giao dữ liệu là không cần thiết, click chuột phải vào biểu tượng, chọn Turn Off Activity Animation và bạn sẽ tiết kiệm được 1 đến 5MB bộ nhớ RAM.
5. Chạy Explorer hiệu quả:
Windows Explorer có thể chạy mỗi cửa sổ Explorer trong một quá trình riêng biệt, vì vậy, nếu một cửa sổ bị treo thì nó sẽ không ảnh hưởng tới cái khác. Nghe thật hợp lý, nhưng trong thử nghiệm của chúng tôi, nó sử dụng ít nhất thêm 10MB bộ nhớ RAM cho mỗi cửa sổ Explorer bạn mở. Nếu Windows vẫn bị treo nên tìm hiểu lý do tại sao, tắt tính năng này đi và đòi lại phần bộ nhớ bị lãng phí.  Với bản Windows 10 cách làm tương đối đơn giản:

Bước 1:

Bạn nhập lệnh Folder Options trên thanh tìm kiếm để truy cập vào File Explorer Options.

Bước 2:

Tại giao diện File Explorer Options, trong phần View bỏ tích Launch folder windows in a separate process và nhấn OK. Cách làm với bản Windows 7 trở xuống:

Bước 1:

Bạn truy cập vào Tools.

Bước 2:

Trong phần Folder Options chọn View và cũng bỏ tích Launch folder windows in a separate process, nhấn OK.
6. Giảm thiểu các ứng dụng:
Nếu bạn đang chạy một ứng dụng, chắc hẳn nó sẽ tiêu thụ RAM, nhưng có một cách để giảm bớt điều đó: giảm thiểu nó. Nếu ứng dụng không thực hiện bất kỳ việc gì (ví dụ một trình duyệt với một vài tab mở), khi nó được giảm thiểu, Windows sẽ nhận lại phần bộ nhớ dành cho nó để cung cấp cho ứng dụng khác. Vì vậy, tốt nhất nên giảm thiểu các chương trình không hoạt động hơn là để mặc những cửa sổ của nó trên màn hình desktop của bạn. Nhờ đó giải phóng bộ nhớ RAM cho những công việc cần thiết hơn.
7. Tránh các công cụ tối ưu hóa không rõ ràng:
Đừng lãng phí thời gian của bạn với các thủ thuật thiếu hiệu, quả liên quan tới việc tối ưu bộ nhớ hoặc với những chương trình vô dụng chỉ làm mọi thứ tồi tệ hơn. Một số trang web khuyên dùng chương trình tinh chỉnh Registry 'AlwaysUnloadDLL' được giới thiệu rằng giúp Windows giải phóng DLLs ngay sau khi chương trình sử dụng chúng được đóng. Nhưng nó không hoạt động trong XP hay Vista. Những người khác lại quả quyết rằng thiết lập khóa cho Windows XP Registry có thể kích hoạt Superfetch (một tiện ích của Windows Vista) trong Windows XP. Đó thật là chuyện hoang đường. Nhiều trang web còn giới thiệu những chương trình tối ưu RAM với nhiều lời hứa hẹn, nhưng chúng không thể khắc phục được lỗi bộ nhớ và không thể 'giải phóng' RAM (trong thực tế, chúng còn chiếm dụng thêm bộ nhớ).
8. Theo dõi máy tính của bạn:
Một khi bạn đã dọn dẹp máy tính, hãy khởi động lại và nhìn xem những gì đang sử dụng RAM của bạn. Cách làm với phiên bản Windows 10:

Bước 1:

Nhấn chuột phải biểu tượng Start dưới thanh công cụ và chọn Task Manager.

Bước 2:

Tại cột Details bạn sẽ thấy số lượng chương trình chạy trong máy và dung lượng của chúng. Kích chuột vào phần Memory để xem thứ tự phần mềm chiếm dung lượng từ thấp đến cao, hoặc ngược lại.

Bước 3:

Nếu có chương trình nào không cần thiết có thể tắt nó đi. Nhấn chuột phải vào chương trình và chọn End Process tree. Với máy tính Windows 7 trở xuống:

Bước 1:

Với Windows 7 trở xuống, nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Esc để mở Task Manager.

Bước 2:

Nhấn vào View chọn Select Columns.

Bước 3:

Tích chọn ô Memory - Private Working Set và nhấn OK.

Bước 4:

Cũng sẽ xuất hiện bảng thứ tự phần mềm chiếm bao nhiêu dung lượng trong máy tính của bạn. Để tắt, nhấn chuột phải và chọn End Process hoặc End Process Tree đều được. Nếu bạn thực sự muốn đi sâu vào các hoạt động của máy PC, có hai công cụ Sysinternal vô giá dành cho bạn. Autoruns sẽ hiển thị tất cả mọi thứ được tải khi Windows khởi động, trong khi Process Explorer hiển thị các chương trình đang chạy một cách rất chi tiết và cho bạn thấy những nguồn tài nguyên mà chúng đang sử dụng. Đây là những công cụ tối ưu máy tính tốt nhất hiện nay. Ngoài ra người dùng cũng có thể sử dụng phần mềm CCleaner để giải phóng RAM hiệu quả, bằng cách xóa bộ nhớ đệm, file rác, file thừa của Windows. Cách tăng dung lượng bộ nhớ ảo, Ram ảo trên Windows cũng là cách giúp máy tính tăng tốc, chơi game mượt hơn đó.
Tham khảo thêm các bài sau đây:
Chúc các bạn thực hiện thành công!