Hiện trên thế giới có khoảng 6,3 triệu người mắc bệnh Parkinson, còn ở Việt Nam chưa có số liệu thống kê dịch tễ học về bệnh này. Tại khoa thần kinh Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, chỉ trong năm 2015 có đến hơn 1.000 người bệnh Parkinson đang theo dõi và điều trị với tổng số trên 4.000 lượt khám/năm. Sau đây là các triệu chứng cảnh báo sớm mà bình thường chúng ta không để ý, mọi người chỉ cần để ý 1 chút là đã có thể nắm bắt được và giúp cho việc chữa trị dễ dàng hơn rất nhiều.
Chữ viết tay bị thay đổi
Nếu chữ viết tay của bạn bị thay đổi mà không có lý do hay chủ ý thì hãy cẩn thận, đấy cũng có thể là 1 cảnh báo sớm khả năng bạn bị Parkinson. Có khá nhiều bệnh nhân bị triệu chứng sớm là các cử động bị chậm dần hoặc bắt đầu có những vấn đề với việc làm các tác vụ lặp đi lặp lại (kiểu như viết chữ).
Giảm khả năng nhận biết mùi
Nếu tự dưng bạn thấy mình không còn ngửi thấy những thứ nặng mùi, hoặc đến cả món ăn mình ưa thích không còn có mùi vị mà mình đã quen thì cũng nên đến gặp bác sỹ kiểm tra xem sao. Tuy đây không phải là những triệu chứng thường gặp của bệnh nhưng theo bác sỹ Hall của trường đại học Y Rush tại Chicago thì với những bệnh nhân bà đã chữa trị phần lớn đều có nhắc đến việc không còn có thể nhận biết mùi vị là một trong những triệu chứng sớm nhất mà họ gặp phải. Có một giả thiết là các khối protein alpha-synuclein, loại được tìm thấy trong não của tất cả các bệnh nhân Parkinson, có thể được sản sinh ra trong phần não chịu trách nhiệm về khứu giác trước khi lan ra các vùng khác và ảnh hưởng đến chức năng cử động.
Giấc ngủ có vấn đề
Nếu trước đây bạn thuộc diện dễ ngủ và không lăn lộn gì nhiều mà gần đây tự thấy trằn trọc khó ngủ, lăn qua lăn lại hoặc ngã xuống giường mà không kiểm soát, cũng phải nghĩ đến việc đi kiểm tra xem có vấn đề gì không. Tuy còn cần phải nghiên cứu nhiều hơn sự liên quan giữa ngủ và Parkinson, nhưng cũng có 1 giả thiết về việc thoái hoá 1 vài phần nhất định trong não cũng dẫn đến hiện tương giấc ngủ của bạn có vấn đề.
Táo bón
Nếu bạn không 'đi vũ trụ' đều đặn hoặc việc đó càng ngày càng trở nên khó khăn, thì cũng lại có thể là 1 triệu chứng sớm của Parkinson. Cũng tương tự với các dây thần kinh và phần não có liên quan đến giấc ngủ bị thoái hoá, căn bệnh cũng có thể làm thay đổi hệ thần kinh tự động của cơ thể, nơi có nhiệm vụ quản lý vụ tiêu hoá và chức năng ruột. Việc bị táo bón thường thì cũng không phải là gì quá knh khủng, nhưng nếu kết hợp cùng với các triệu chứng trong bài này thì thực sự bạn nên cần đi kiểm tra xem sao.
Trầm cảm
Mối liên kết giữa trầm cảm và Parkinson là có, một ví dụ mà chắc nhiều bạn còn nhớ đó chính là cố diễn viên hài Robin Williams. Khi biết mình bị Parkinson hay các bệnh khó chữa chắc cũng có nhiều người sẽ cảm thấy buồn bã, rồi dẫn đến trầm cảm nếu ta không được tư vấn sớm. Tuy nhiên cũng có những bệnh nhân bị trầm cảm rất lâu trước khi họ bắt đầu có những triệu chứng của Pảkinson. Theo bác sỹ Michele Tagliati, giám đốc của chương trình Rối loạn cử động tại trung tâm Cedars-Sinai California Đặc điểm của Parkinson là rối lại chuyển động gây ra bởi việc thiếu dopamine trong não, ngoài ra còn bởi việc giảm số dây thần kinh truyền tin như serotinin, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc trầm cảm. Những người bệnh thường tự thấy thương hại bản thân và không còn hứng thú với các sở thích cũ, ngoài ra họ còn có cảm giác buồn nản và vô vọng. Nếu không kịp thời thăm khám bác sỹ, sử dụng thuốc điều trị hoặc trong trường hợp nặng: sử dụng liệu pháp sốc điện, thì khả năng dẫn đến tự sát do trầm cảm là khá cao.
Rung hoặc lắc nhẹ khi đang nghỉ ngơi
Việc bị rung cơ là bình thường nếu bạn vừa tập thể dục xong hoặc khi bạn lo lắng, hiện tượng này còn có thể gặp trong một vài tác dụng phụ của thuốc. Tuy nhiên nếu bạn có những cơn rung nhẹ ở ngón tay, tay, cằm, môi hoặc các cơ khi cơ thể và các cơ của bạn đang trong trạng thái nghỉ thì đó có thể là 1 triệu chứng của Parkinson. Khoảng 70% người bệnh sẽ trải quá tình trạng này, và triệu chứng này sẽ rõ hơn nếu họ bị trầm cảm hoặc hưng cảm.
Khó chuyển động hoặc chuyển động bị chậm lại
Hãy chú ý đến đơ cứng khác thường ở các khớp cùng với sự yếu đi của các cơ mà không tự chấm dứt hoặc gây ảnh hưởng đến các tác vụ hàng ngày như đi lại, đánh răng, cài cúc quần áo hay nấu ăn. Nếu khi đi lại tay bạn không còn tự vung vẩy như bình thường, hoặc chân bạn cảm thấy “dính lên sàn” làm bạn cảm thấy không muốn cất bước tiếp theo, hoặc bạn bè bạn phản ánh lại việc bạn nhìn “cứng đơ” khi đi lại mặc dù bạn không hề bị chấn thương gì, bạn nên di khám ngay.
Bị mất giọng khác thường hoặc mặt “poker face”
Một trong những triệu chứng khá rõ chứ không đến nỗi dễ bỏ qua, nhất là trong trường hợp giọng nói bị yếu dần đi không chủ ý. Còn trường hợp mặt bị cứng giống như các cao thủ khi chơi poker, mặt lạnh tanh không cảm xúc thì cũng nên chú ý theo dõi, nếu cần thì nên đi kiểm tra ngay.
Phần lớn các triệu chứng trên đều là một phần của những cảnh báo sớm về bệnh Parkinson. Có thể người bệnh sẽ gặp 1 hoặc 1 vài triệu chứng ở trên, tuy nhiên phần lớn đều sẽ bỏ qua, điều này rất đáng tiếc vì như ai cũng biết nhưng chả mấy người nhớ là phòng bệnh tốt hơn là chữa bệnh. Việc chú ý đến những triệu chứng khác thường, ghi chép lại, và khi khám sức khoẻ định kì nên hỏi ngay các bác sỹ là việc cần thiết với tất cả mọi người.
Chúc các bạn sống vui, sống khoẻ!
Tham khảo Reader's digest, Royalqueenseeds, Futurelearn
