Hệ thống làm mát bằng dung dịch (Liquid Cooled) được phát triển từ những năm 50 của thế kỷ trước trên những mẫu xe hiệu suất cao tại các giải đua chuyên nghiệp, nhưng mãi đến thập niên 80 mới được áp dụng một cách rộng rãi trên nhiều sản phẩm môtô.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống làm mát bằng dung dịch
Hệ thống làm mát bằng dung dịch gồm có một bộ tản nhiệt, đường ống dẫn và kiện toàn với hệ thống xi-lanh làm mát bằng dung dịch (bộ hơi làm mát nước). Nước làm mát thực chất là một loại dung dịch hóa học đặc biệt, có khả năng hấp thu nhiệt lượng của động cơ mà ở đây cụ thể là hệ thống xi-lanh - piston, sau đó luân chuyển nhiệt lượng này bằng chính dung dich, qua két tản nhiệt (làm bằng các vật liệu tản nhiệt tốt như nhôm) để làm mát dung dịch đã hấp thụ nhiệt. Dung dịch đã được làm mát tiếp tục luân chuyển qua đường ống tạo thành một vòng làm mát tuần hoàn khép kín, bền bỉ và đều đặn như những chú kiến thợ, giữ cho khối động cơ luôn ở nhiệt độ vận hành lý tưởng.
Trên một số dòng xe, hệ thống làm mát này có thể được trang bị hoặc không được trang bị quạt làm mát bởi lý do thẩm mỹ hoặc hiệu suất làm việc.
Bảo dưỡng hệ thống làm mát bằng dung dịchVề bản chất, hệ thống làm mát bằng dung dịch là hệ thống tự hành, được điều khiển điện tử, nên việc chú ý bảo dưỡng và duy tu không mất nhiều thời gian của bạn. Việc bảo dưỡng hệ thống này liên quan phần lớn đến dung dịch làm mát và sục rửa đường ống.
Như tên gọi, dung dịch làm mát có công dụng làm mát động cơ theo vòng tuần hoàn của hệ thống, giúp xe vận hành bền bỉ, êm ái, đảm bảo nhiệt độ vận hành và hiệu suất. Để hệ thống hoạt động tốt, bạn cần để ý đến lượng dung dịch làm mát và tiếp thêm vào bình chứa trên xe luôn có thước đo và đặt ở vị trí luôn dễ dàng kiếm tra tùy theo từng dòng xe.
Dung dịch làm mát hiện nay không chỉ chứa chất hỗ trợ truyền nhiệt để làm mát và còn có thêm chất chống rỉ sét để bảo vệ toàn bộ hệ thống.
Dung dịch làm mát cần được kiểm tra và bảo dưỡng theo định kỳ để duy trì nhiệt độ của động cơ luôn ở mức ổn định. Ngoài ra, người sử dụng có thể theo dõi thông qua đồng hồ hiển thị và đèn báo nhiệt độ trên đồng hồ hay bảng hiển thị của xe. Nếu thấy kim đồng hồ báo nhiệt độ chỉ tới mức nhiệt độ cao hay báo đèn kiểm tra, đồng nghĩa với việc động cơ đang gặp vấn đề về nhiệt độ, cần phải kiểm tra lại hệ thống làm mát ngay lập tức.
Với đặc điểm hoạt động tuần hoàn, khép kín, nhưng trên thực tế lượng dung dịch này sẽ bị hao mòn theo thời gian vì bốc hơi do nóng, bên cạnh đó còn có thêm yếu tố nguy cơ như nứt đường ống gây rò rỉ, nên việc kiểm tra đường ống dẫn dung dịch thường xuyên cũng là một tiêu chí cần lưu tâm đối với xe sử dụng hệ thống này. Ngoài ra, một chiếc xe đã vận hành trong nhiều năm cũng cần kiểm tra định kỳ và súc rửa đường dẫn bởi việc đóng cặn trong đường ống, thoái hóa đường ống là không thể tránh khỏi.
Lưu ý và chu trình bảo dưỡngNếu bạn không lưu tâm đến hệ thống báo nhiệt độ hay đèn báo kiểm tra, lượng dung dịch làm mát có thể cạn, sẽ gây ra hiện tượng ỳ máy, có mùi khét và bốc khói, nặng hơn có thể làm chết máy… do động cơ bị quá nhiệt, dẫn đến các chi tiết cấu thành động cơ giãn nở theo quy tắc vật lý, bó khít, tạo ra ma sát vượt mức cho phép, làm giảm khả năng vận hành dẫn đến hư hỏng động cơ.
Những phương tiện đã sử dụng lâu năm cần kiểm tra cả két làm mát và đường ống dẫn vì bụi bẩn bám vào làm đóng cặn, dung dịch sau thời gian dài sử dụng không được thay thế bị lão hóa sinh cặn, bị tắc hoặc hệ thống bơm bị hỏng không dẫn dung dịch làm mát được. Với lỗi này, dù lượng dung dịch còn đầy nhưng xe vẫn bị quá tải nhiệt độ do giảm hoặc mất khả năng làm mát.
Dung dịch làm mát không cần thay thế thường xuyên như dầu nhớt nhưng phải kiểm tra để bổ sung kịp thời và thay thế khi đã bị lão hóa, mất khả năng làm mát. Bạn cần thay mới nước làm mát khoảng 20.000 km/ lần nhằm đảm bảo hệ thống làm mát luôn hoạt động ở điều kiện tốt.
Chi phí cho mỗi lần thay khoảng từ 100.000 đến 200.000 đồng tùy theo mức nước trong bình chứa còn ít hay đã cạn.Chí Dũng
(Theo Nghe nhìn Việt Nam)
![[CES18] Trên tay Thinkpad X1 Yoga thế hệ 3, màu bạc, cấu hình mới, hỗ trợ sạc nhanh và không còn màn hình OLED](http://cdn.trangcongnghe.vn/thumb/160x240/2018-01/thumbs/ces18-tren-tay-thinkpad-x1-yoga-gen3-bo-oled-chuyen-sang-ips-hdr-cau-hinh-moi-sac-nhanh_2.jpg)