Có lẽ lệnh trừng phạt với Huawei của Mỹ từ tháng 5/2019 cho đến nay không quá xa lạ và điều này đã bắt đầu ảnh hưởng tới ngay bản thân công ty trên quê nhà, chẳng hạn như với các cửa hàng tại các thành phố.
Tại một vị trí đắc địa ở trung tâm thương mại Donlim Emperor Court ở thành phố Phật Sơn, miền nam Trung Quốc, có một cửa hàng Huawei rộng tới 1700 foot vuông.
Với các logo Huawei đồ sộ tô điểm cho các bức tường, cửa hàng nhượng quyền đã trở thành một sự hiện diện đáng quý đến mức ban quản lí tài sản của trung tâm mua sắm đã đưa nó vào các tài liệu quảng cáo để thu hút khách thuê tiềm năng.
Tuy nhiên, trong một lần ghé thăm của tờ South China Morning Post gần đây thì cửa hàng đã vắng vẻ, chỉ để dành cho cây thông Noel nhỏ và một vài món đồ nội thất. Cửa đã bị khóa và điều này chỉ ra rằng cửa hàng đã đóng cửa vĩnh viễn ngay trước Tết Nguyên đán, chỉ 8 tháng sau khi mở cửa.
Việc đóng cửa nhanh chóng là một dấu hiệu cho thấy những rắc rối ngày càng tăng đối với Huawei Technologies Co, nhà sản xuất smartphone hàng đầu của Trung Quốc, công ty có khả năng sản xuất hàng loạt thiết bị cầm tay đã bị tê liệt bởi các lệnh trừng phạt của Mỹ ngăn chặn quyền truy cập vào phần cứng, phần mềm và dịch vụ có nguồn gốc từ nước này.
Người khổng lồ viễn thông Trung Quốc dự kiến sản lượng smartphone của mình trong năm nay sẽ giảm 60% so với năm 2020. Sản lượng sụt giảm mạnh đã giáng một đòn mạnh vào các nhà phân phối bán lẻ của Huawei.
Eddie Cen, một giám đốc cho thuê tại trung tâm thương mại Donlim Emperor Court cho biết ông được chủ sở hữu nói cửa hàng Huawei đã đóng cửa vì nguồn cung cấp cho các thiết bị Huawei đã cạn kiệt. Theo ông Cen, nhà phân phối đã vận hành 30 cửa hàng Huawei vào thời kì đỉnh cao và hiện đang đóng cửa ít nhất 9 cửa hàng trong số đó.
Vấn đề không phải chỉ có ở TP. Phật Sơn. Trên khắp cả nước, các báo cáo về việc nguồn cung smartphone Huawei đang giảm dần đã xuất hiện trong những tháng gần đây khi các nhà bán lẻ chuyển sang bán các thương hiệu nội địa khác như OPPO, vivo và realme. Huawei từ chối bình luận về bài báo này.
Trong diễn biến liên quan, đây là 2 tấm ảnh (trên và dưới) chụp được của một cửa hàng Huawei tại một trung tâm thương mại ở TP. Thủ Đức - TP.HCM hồi tháng 1/2021 vừa qua, khi xung quanh đều hoạt động thì cửa hàng này đóng cửa và thông báo dời về dưới Q.1 vốn đã tồn tại từ lâu, cho thấy tác động rất lớn với Huawei ở hiện tại.
Quay trở lại Trung Quốc, trước khi tác động tồi tệ nhất của các hạn chế của Mỹ bắt đầu thì các cửa hàng nhượng quyền mới của Huawei đã mọc lên như nấm trên khắp nước này.
Thương hiệu này đã được các nhà bán lẻ trong nước ưa chuộng một phần vì các mô hình thường mang lại tỉ suất lợi nhuận cao hơn. Tony Zhang, nhà cung cấp điện thoại ở TP. Phật Sơn, cho biết một chiếc điện thoại Huawei mới có thể được bán với giá cao hơn 1000 CNY (gần 3.6 triệu VNĐ) so với giá gốc hoặc gấp 3 lần so với các thương hiệu Trung Quốc khác.
Nhu cầu trong nước đối với điện thoại Huawei cũng tăng cao do lòng yêu nước trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung gia tăng. Đối với nhiều người dùng Trung Quốc, Huawei được coi là biểu tượng của niềm tự hào dân tộc.
Mùa hè năm 2020, công ty đã sớm hạ bệ gã khổng lồ của Hàn Quốc là Công ty Điện tử Samsung với tư cách là nhà bán smartphone hàng đầu thế giới, với các lô hàng mạnh mẽ ở Trung Quốc bù đắp cho sự sụt giảm lớn ở các khu vực khác trên thế giới.
Vào tháng 10 cùng năm đó, Huawei cho biết số lượng 'cửa hàng trải nghiệm bán lẻ' ở Trung Quốc đã vượt qua con số 10 000. Công ty vẫn là thương hiệu smartphone bán chạy nhất ở Trung Quốc trong quý cuối của tháng 12/2020, dẫn theo công ty nghiên cứu Canalys.
Trong khi Huawei lần đầu tiên chịu lệnh trừng phạt của Washington vào năm 2019, công ty ban đầu có thể sản xuất smartphone bằng chất bán dẫn mà công ty đã dự trữ từ các nhà cung cấp của Mỹ và tăng đơn đặt hàng từ Công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan (hay TSMC).
Tuy nhiên, các lệnh trừng phạt mở rộng vào năm 2020 đã cấm các nhà sản xuất chip nước ngoài sử dụng công nghệ của Mỹ với việc bán cho Huawei mà không có sự chấp thuận của Washington. Động thái này hầu như cắt đứt Huawei khỏi hầu hết các nhà cung cấp chip toàn cầu.
Mở một cửa hàng bán lẻ Huawei vào năm 2020 được chứng minh là 'một tính toán sai lầm lớn đối với nhiều người', ông Zhang nói. Theo công ty nghiên cứu thị trường IDC, Huawei được dự báo sẽ chỉ có thể sản xuất 70 đến 80 triệu thiết bị cầm tay trong năm nay, giảm đáng kể so với con số 189 triệu máy mà hãng đã xuất xưởng vào năm ngoái.
Theo Ethan Qi, nhà phân tích tại Counterpoint Research thì số lượng xuất xưởng trong năm nay có thể giảm hơn nữa,, khi xuống chỉ còn 1/5 khối lượng vào năm 2020. 'Hầu hết các cửa hàng thực tế hiện đang hết hàng [điện thoại Huawei]', Qi nói.
'Huawei đã phân loại các nhà phân phối của mình dựa trên hiệu suất của họ kể từ tháng 9/2020 và giờ đây, ngay cả các cửa hàng lớn cũng bắt đầu gặp khó khăn [với việc duy trì nguồn cung cấp] và các cửa hàng nhỏ không có cơ hội lấp đầy hàng tồn kho của mình'.
Tại Huaqiangbei, chợ điện tử ở trung tâm công nghệ Thâm Quyến, miền nam Trung Quốc và là trung tâm thương mại điện thoại di động, không có cửa hàng nào trong số 5 cửa hàng mà tờ South China Morning Post ghé thăm có tồn kho cho smartphone màn hình gập Mate X2 5G mà Huawei đã trình làng vào tháng 2 vừa qua.
Một nhà bán lẻ giấu tên cho biết, một số người tìm kiếm các mẫu Huawei cao cấp như Mate X2 với giá chính thức là 17 999 CNY (gần 64 triệu VNĐ) vì độ hiếm của chúng. 'Sẽ rất ít người mua smartphone màn hình gập này để sử dụng hàng ngày nhưng mọi người sẽ mua nó như một món quà. Mức giá đã tăng lên hơn 24 000 CNY (gần 85.1 triệu VNĐ)'.
Ngay cả những sản phẩm phổ biến hơn, chẳng hạn như Mate 40 Pro 5G, smartphone 5G hàng đầu của Huawei ra mắt tại Trung Quốc hồi tháng 12/2020 cũng đang trong tình trạng hết hàng. 'Chẳng hạn như với Mate 40 Pro 5G màu vàng, cửa hàng của tôi có thể chỉ còn 1 hoặc 2 máy', một nhà bán lẻ cho hay.
Một số nhà phân phối của Huawei đã không tồn tại được trong thời kỳ suy thoái. Một chủ doanh nghiệp họ Đặng, người tự gọi mình là Anh hai (hay Second brother) đã ghi lại hành trình mở và đóng cửa một cửa hàng Huawei ở tỉnh Tứ Xuyên trong khoảng thời gian 9 tháng.
Trong một đoạn clip được đăng trên Xigua Video hồi tháng 1 đã thu về hơn 400 000 lượt xem, anh này nói rằng mặc dù đã 'đổ hết tâm huyết' vào cửa hàng nhưng điều đó không ngăn được việc nó phá sản.
Sự tuyệt vọng của anh hoàn toàn trái ngược với sự lạc quan khi anh này mở cửa hàng hồi tháng 5/2020, khi trong các video đầu tiên của mình thì anh nói với sự hi vọng về cuộc sống và công việc kinh doanh mới của bản thân.
Theo anh, nguồn cung thiết bị Huawei cho cửa hàng bắt đầu giảm vào khoảng tháng 9/2020. Có những đợt thường kéo dài hơn 10 ngày mà không có chuyến hàng nào.
Anh cũng dần trở nên thất vọng với những gì anh thấy về việc Huawei quản lí không rõ ràng về nguồn cung cấp cho mình, phải than thở trong một số video rằng không có khả năng dự đoán khi nào anh ấy sẽ nhận được điện thoại mới.'
'Mỗi ngày tôi đều ước có ngôi sao, mặt trăng và điện thoại Huawei', anh nói trong video đăng lên hồi tháng 2/2021 và đó là tháng mà anh này đóng cửa hàng. Anh cũng cho biết đã mất 100 000 CNY (gần 355 triệu VNĐ).
Dự trữ còn lại của Huawei về chip Kirin 9000 5G, loại chip được sử dụng trong dòng Huawei P40 series vẫn có thể hỗ trợ việc sản xuất giới hạn cho dòng P50 và Mate 50 series 5G sắp tới, theo một báo cáo gần đây từ tờ Tencent News. Hầu hết các mẫu smartphone tầm trung và giá rẻ đã bị ngừng sản xuất.
Sự thiếu hụt đã tạo ra một thị trường chợ đen cho các thiết bị cầm tay của Huawei. Ben Xu, cư dân TP. Quảng Châu, miền nam nước này, người đã hứa tặng nhân viên của mình điện thoại Huawei vào cuối năm 2020 cho biết anh buộc phải trả thêm 500 CNY (gần 2 triệu VNĐ) cho mỗi máy mà anh mua.
'Không có cách nào để bạn có thể sỡ hữu điện thoại Huawei thông qua các kênh thông thường', anh nói. Trong khi điện thoại Huawei vẫn được yêu thích bởi một số người hâm mộ trung thành nhất, gần nhất là Mate X2 được bán hết trong vòng một phút sau khi ra mắt trực tuyến và một số nhà phân tích cho rằng Huawei có thể sớm mất lợi thế trước các đối thủ.
'OPPO và vivo đã có một chiến lược bán lẻ ngoại tuyến rất mạnh mẽ. Họ có thể là những người hưởng lợi lớn nhất trong hoàn cảnh hiện tại của Huawei. realme cũng đang cho thấy động lực mạnh mẽ trong việc trở thành một người chơi quan trọng trên thị trường', Qi cho biết.
