Facebook biết rõ quyết định đó ảnh hưởng tiêu cực như nào tới các nhà xuất bản, nhà sản xuất nội dung và các đơn vị quảng cáo trên mạng xã hội có 2 tỷ người dùng thường xuyên này nhưng đâu là lý do để Mark Zuckerberg đưa ra thay đổi đó? Và liệu Facebook thực sự quan tâm tới trải nghiệm của người dùng hơn là lợi nhuận mà họ kiếm hàng ngày hay không?

Facebook đã công bố những gì?

Facebook mà cụ thể là người sáng lập và CEO Mark Zuckerberg hôm thứ 5 đã công bố một thay đổi có ý nghĩa rất lớn tới họ và người dùng, cũng như các đơn vị đang hợp tác về cách mà nội dung hiển thị trên News Feed trong tương lai. Theo đó, News Feed (bảng tin) sắp tới sẽ ưu tiên hiển thị các bài post từ bạn bè, gia đình và các pages hoặc group mà bạn là thành viên trong đó để tăng tính tương tác cũng như bình luận; đồng thời giảm các nội dung từ trang tin, nhà xuất bản, các video công cộng và các nội dung quảng cáo khỏi bảng tin của người dùng. Theo người sáng lập ra mạng xã hội này, thay đổi nhằm mục đích giúp người dùng có những tương tác ý nghĩa hơn trên Facebook và có những khoảng thời gian giá trị hơn. 

Tại sao Facebook phải làm như vậy?

Facebook biết, Mark Zuckerberg biết và đội ngũ của anh ta chắc chắn biết những thay đổi về thuật toán đó sẽ khiến giá trị cổ phiếu của công ty đi xuống và quan trọng hơn là doanh thu rất lớn từ quảng cáo sẽ sụt giảm trong tương lai gần.

Mark cho biết Facebook đã nghiên cứu kỹ lưỡng và kết luận rằng truyền thông xã hội (social media) sẽ chỉ thực sự tốt cho người dùng nếu họ sử dụng nó để kết nối và tương tác với người mà họ quan tâm. Tháng 11 vừa rồi, Facebook đã đăng tải thông tin chỉ trích rằng sử dụng truyền thông xã hội một cách thụ động (passive) sẽ gây ra nhiều hậu quả, để từ đó hướng tới một mạng xã hội chủ động hơn.

Facebook muốn sắp xếp lại News Feed để khuyến khích điều này, tức là các tương tác giữa người dùng và bạn bè, gia đình với nhau. Như vậy có thể thấy được mục đích của Facebook rằng họ muốn thúc đẩy sự tương tác giữa những người dùng với nhau hơn là một News Feed chỉ toàn tin tức, video giải trí, quảng cáo từ các nhà xuất bản. Sự thay đổi sẽ đem lại một vài lợi ích cho mạng xã hội này, đơn cử như việc tránh được các rắc rối về tin tức như trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2016 khi Facebook bị chỉ trích rất nhiều về các tin tức giả mạo giúp phổ biến thông tin sai lệch tới hàng tỷ người.

Mạng xã hội ra đời như là một không gian cho người dùng thế nhưng tôn chỉ này đã bị lung lay ít nhiều và Facebook đã nhận ra điều đó, sự suy giảm trong cách chia sẻ tự nhiên (organic sharing). Mình tạm dịch là sự chia sẻ tự nhiên, theo như giải thích thì nó là việc người dùng đăng tải các nội dung về chính cuộc sống của họ, thay vì chia sẻ các đường link tới trang web hoặc sản xuất ra các video, hình ảnh một cách chuyên nghiệp. Người dùng có xu hướng chia sẻ về đời sống của họ nhiều hơn nếu họ thấy người khác làm như vậy, việc khuyến khích chia sẻ tự nhiên sẽ giúp Facebook có được nhiều nội dung tự nhiên (organic content) hơn.

Các nhà xuất bản và thương hiệu sẽ rơi vào tình thế bất lợi

Chắc chắn rồi, các nhà xuất bản nội dung và thương hiệu đang quảng cáo sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Lấy ví dụ đơn giản như này, một thương hiệu chi rất nhiều tiền quảng cáo trên Facebook hàng năm để nhiều người biết tới hơn và bán được nhiều hàng hơn vì nội dung quảng cáo đó xuất hiện trên News Feed của rất nhiều người nhưng sau khi Facebook thực hiện thay đổi này thì nội dung quảng cáo không xuất hiện nhiều nữa, doanh nghiệp tiếp cận được ít người dùng, khách hàng hơn và doanh thu vì đó cũng sụt giảm.

Chính người đứng đầu mảng News Feed của Facebook là Adam Mosseri xác nhận về điều này, việc tăng số bài viết từ bạn bè và gia đình sẽ đồng nghĩa nội dung công cộng bao gồm video và các bài viết từ các nhà xuất bản, doanh nghiệp sẽ bị giảm vì không gian giới hạn của News Feed. Với rất nhiều người thì đây là tin vui, trong đó có mình bởi không ít lần mình cảm thấy bị làm phiền và khó chịu vì quá nhiều các thông tin quảng cáo, tin nhảm xuất hiện trên News Feed mà lẽ ra mình dùng để tương tác với bạn bè của mình. Facebook cũng nhận ra điều này khi họ cho rằng việc tiêu thụ nội dung bị động đó - ám chỉ các nội dung quảng cáo, các tin tức... - là rất tệ cho tâm trạng của bạn. Một nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ cần lướt web một cách bị động 10 phút mỗi ngày cũng sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới sự hạnh phúc (well-being) của sinh viên.

Tăng lượng bài viết về bạn bè/gia đình, giảm lượng bài viết quảng cáo và tin tức không đồng nghĩa bạn sẽ không thấy những post đó nữa. Nếu bạn vẫn muốn nhận được các bài viết về các thương hiệu, trang tin yêu thích và tin tưởng, các nhà xuất bản với nhiều nội dung bổ ích thì vẫn có thể xem qua một mục khác bên cạnh News Feed. Ngoài ra, các cuộc trò chuyện từ những video trực tiếp, bài viết của những người nổi tiếng, các nhóm kín mà bạn tham gia hay các bài viết mang tính tương tác cao khác vẫn sẽ được đánh dấu (highlight) trên News Feed của bạn.

Bạn sẽ thấy nhiều bài viết từ bạn bè, gia đình của bạn nhiều hơn và ý nghĩa hơn

Mark Zuckerberg nói rằng sự thay đổi này sẽ khiến người dùng dành ít thời gian trên Facebook hơn nhưng sẽ làm tăng giá trị cho khoảng thời gian mà họ ngồi lướt Facebook mỗi ngày. Còn gì hạnh phúc hơn khi bạn thấy nhiều bài post của bạn bè, người thân trong gia đình hay các nhóm mà bạn tham gia xuất hiện nhiều hơn, điều mà trước đây bị thay bằng những video nhảm nhí, các thông tin xàm và vô giá trị.

Facebook sẽ chỉnh sửa thuật toán để hiển thị nhiều bài viết như vậy hơn. 'Để làm được điều đó, chúng tôi sẽ dự đoán bài viết nào bạn muốn tương tác với bạn bè và sẽ hiển thị những bài viết đó ở vị trí ưu tiên nhất trên bảng tin', Adam Mosseri cho biết. Các thuật toán sẽ dựa vào nhiều yếu tố để quyết định, 3 trong số đó là các lượt thích, bình luận và chia sẻ của bạn. Facebook nói rằng từ lâu chính sách của họ đã là: 'bạn bè và gia đình sẽ là ưu tiên hàng đầu trên News Feed'.

Các nhà phân tích nói gì?

Facebook là một đơn vị có tầm ảnh hưởng rất rộng lớn nên mỗi thay đổi họ đưa ra sẽ nhận được nhiều nhận xét, khen có, chỉ trích có từ các nhà phân tích. Người viết về thương mại điện tử của Adweek là Ann-Marie Alcántara nhận xét 'facebook lại làm đau các công ty truyền thông', ám chỉ Facebook đã từng có những thay đổi trước đây và giờ lại tiếp tục làm như vậy theo hướng bất lợi cho các nhà sản xuất nội dung.

Nhà phân tích Brian Wieser của Pivotal Research Group cho biết thời gian mà người dùng dành cho Facebook đang giảm sút, và công ty này đang thay đổi nội dung hiển thị trên News Feed để khiến người dùng dành nhiều thời gian cho Facebook hơn. Anh này phân tích số liệu từ Nielsen về hành vi sử dụng Facebook trong 14 tháng, kết thúc vào 9/2017 và thấy sự sụt giảm nhẹ nhưng phổ biến về thời gian người dùng sử dụng Facebook.

Có thể doanh thu từ quảng cáo của Facebook sẽ bị ảnh hưởng trong thời gian ngắn nhưng có thể không. Bởi theo Daniel Ives, nhà phân tích của GBH Insights cho rằng với động thái loại bỏ các tin quảng cáo khỏi News Feed thì Facebook có thể kiếm nhiều tiền hơn bởi các nhà quảng cáo sẽ bỏ ra nhiều tiền hơn để có được vị trí đẹp trên News Feed người dùng.

Tham khảo: Fortune, The Guardian, NY Times, TechCrunch

Hình ảnh: BI, CMG Feeds,