Nghe lại bản gốc tuyệt đẹp là loạt bài qua đó chuyên mục Nghệ Thuật của Đại Kỷ Nguyên trân trọng dành tặng quý độc giả những ca khúc gốc bất hủ của các phiên bản tiếng Việt mà khán giả Việt Nam vốn say mê, nhưng có thể chưa biết đến sự hiện diện của những bản gốc lộng lẫy và câu chuyện lịch sử đầy xúc động xung quanh của chúng…. Chúc quý độc giả những giây phút thưởng thức đầy thú vị và thăng hoa…
Ne me quitte pas (bản tiếng Anh là If you go away) của nhạc sĩ Jacques Brel người Bỉ sáng tác vào năm 1959, diễn tả nỗi đau bằng những ngôn từ thật nhất, đẹp nhất của một cuộc chia lìa.
Có lẽ vì thế mà ca khúc ngày càng được yêu thích và trở thành nhạc phẩm nổi tiếng nhất của Brel và lan xa toàn thế giới.
Jacques Brel (1929-1978) sinh ở Schaarbeek, Bỉ
Mọi ca sĩ nổi tiếng (Celine Dion, Barbra Streisand…) đều hòa tan trái tim mình vào ca khúc này mỗi khi thể hiện, và bản thân ca khúc đã nói lên tất cả. Tiêu đề “Ne me quitte pas” có nghĩa là: Đừng rời bỏ anh…
Có rất nhiều nghệ sĩ đã từng dịch sang các thứ tiếng để thể hiện. Tuy nhiên, bản dịch của Rod McKuen là được yêu thích và được mọi người chấp nhận với đầu đề bài hát là “ If you go away” (Nếu anh ra đi)
Là nỗi đau thống thiết của một con tim bị bỏ rơi, không đủ sức chịu đựng sự ra đi của người tình và bất chấp kiêu hãnh của một đàn ông, Ne me quitte pas diễn tả nỗi đau bằng những câu từ hết sức lãng mạn, cùng một chất nhạc da diết làm mềm cả những trái tim cứng rắn nhất.
Có lẽ vì nhiều người đồng cảm với sự “thất tình vô phương cứu chữa” này, bài hát trở nên nổi tiếng đến nỗi, có rất nhiều ca sĩ nổi tiếng đã cover. Nó còn được hát bằng đủ thứ tiếng trên thế giới.
Ca khúc đã đi sâu vào trái tim hàng triệu người yêu nhạc trên thế giới, đã được nhiều ca sĩ nổi tiếng trên thế giới trình bày với nhiều cách thể hiện khác nhau.
Diva Celine Dion hát ‘If you go away’:
Tình yêu là thiêng liêng, là tình cảm sâu kín trong lòng, tình yêu làm cuộc sống ý nghĩa hơn và tươi đẹp hơn bao giờ hết, con người trở nên hoàn thiện hơn.
Tuy nhiên, nếu như một trong hai người cảm thấy không còn cảm nhận rung động nữa thì việc ra đi là điều không thể tránh khỏi, đừng níu kéo nó…Hãy cầu nguyện cho nhau thay vì oán trách và đau khổ…
Suzane Gabriello (1932-1992)
Jacques Brel ân hận, hối tiếc vì đã làm vỡ mối tình với nàng Zizou xinh đẹp (Suzane Gabriello), đã khiến người yêu phải bỏ thai với mình, và dứt áo ra đi, nhưng mọi sự đã quá muộn.
Một ngày nọ, ngồi trong quán rượu Au Rêve (Mộng Mơ) dưới chân đồi Montmartre, nơi mà chàng có thể nhìn thấy căn hộ của Suzanne trên con dốc đối diện, Jacques Brel viết bản Ne Me Quitte Pas.
Nội dung của Ne Me Quitte Pas (Xin Đừng bỏ Anh) là những lời khẩn khoản, van xin nguời yêu đừng bỏ ra đi, và hứa hẹn những gì đẹp đẽ nhất – đẹp tới mức xưa nay chưa hề có, và mai sau cũng sẽ chẳng có bao giờ.
Thế nhưng, như đoạn kết của ca khúc cho biết, người yêu vẫn nhất quyết ra đi.
Julio Iglesias hát If you go away với giọng ca như tiếng nhạc, như tiếng đàn:
Barbra Streisand cũng không thể không thể hiện ca khúc với dấu ấn vô cùng mạnh mẽ:
Cho dù Ne Me Quitte Pas đã được liệt vào hàng “classic love song” (tình khúc để đời), nhưng trong cuộc phỏng vấn sau cùng, Jacques Brel vẫn không nhìn nhận đây là một “tình khúc” mà chỉ xem đó như một ca khúc viết về sự “hèn nhát” của người đàn ông.
Về phần Suzanne “Zizou” Gabriello, về sau lập gia đình với đạo diễn kịch nghệ Guy Lauzin, được một con gái, và qua đời vì ung thư vào tuổi 60, năm 1992.
Ít lâu trước khi qua đời, khi được phỏng vấn, bà đã khiêm nhường không nhận “vinh dự” mình là đối tượng trong ca khúc Ne Me Quitte Pas, và nói rằng ca khúc này được Jacques Brel viết cho nữ giới một cách chung chung.
Thế nhưng với hậu thế, tình khúc để đời Ne Me Quitte Pas được Jacques Brel viết riêng cho Suzanne “Zizou” Gabriello là một khẳng định, bởi hầu như lần nào hát bản này, Jacques Brel cũng khóc!
Lời tiếng Việt: ca sĩ Bằng Kiều thể hiện
(Lời: Phạm Duy)
Người yêu nếu ra đi, một hôm nắng lên cao
Xin hãy mang đi theo, cả mây trắng trong veo
Lời chim hót mang đi, cùng tia nắng xôn xao
Ngày ta mới yêu nhau, tình ta mới dâng cao
Ngày sao thấy đi mau, và đêm vắng đêm sâu
Trăng sáng như nâng niu, loài chim hót đêm thâu
Người yêu nếu ra đi
Người yêu nếu chia lìa
Người yêu nếu ra đi
Người yêu nếu ra đi, người yêu sẽ ra đi
Xin trái đất lang thang, đừng quay nữa nghe không
Để có lẽ thương tâm, người yêu sẽ quay chân
Người có biết con tim, rồi tim sẽ êm êm
Ngừng nghe tiếng trăm năm, người yêu đã xa xăm
Tôi chết êm trong đêm, chờ nghe tiếng yêu vang
Người yêu nếu ra đi
Người yêu nếu chia lìa
Người yêu nếu ra đi
Người mà không đi, người tình tôi còn đó
Sẽ thấy tôi còn đây, yêu nhau như ngày qua
Cùng vừng dương lên cao, cùng làn mây lả lướt
Nói với lá cây xanh, như làn gió vây quanh
Người mà xa vắng, tôi sẽ khóc thầm
Làn nước mắt tuôn tràn, cuộc tình rồi sẽ tan
Người yêu nếu chia lìa
Người yêu nếu chia lìa
Người yêu nếu chia lìa
Người yêu chớ ra đi…
Và cuối cùng, là bản gốc của chính tác giả: Jacques Brel
Hoàng Lâm – Hà Phương
