“Nếu nó không hỏng không cần sửa chữa” Nhiều người dùng Windows lâu năm đã dùng lý do này để biện minh cho việc ngại nâng cấp các ứng dụng và dịch vụ. Nhưng trong môi trường CNTT ngày nay, khái niệm 'phá vỡ' nghĩa là phát triển. Trên thực tế là một số ứng dụng đã sử dụng nhiều năm vẫn còn hạn sử dụng và phần lớn thời gian hoạt động không đủ. Mỗi ngày trôi qua, nhiệm vụ về an ninh và tính tương thích của các chương trình hoặc dịch vụ ngày càng tăng để theo kịp sự phát triển của thế giới hiện đại. Đối với Windows 8, Microsoft đã cố gắng thay đổi suy nghĩ. Thay vì các ứng dụng workhorse cũ và không bao giờ thay đổi, Windows 8 đã đẩy mạnh một số cập nhật như vá lỗ hổng bảo mật, duy trì độ ổn định và mở rộng các tính năng. Những cập nhật này được áp dụng trên nền tảng di động, nhưng việc mở rộng phương pháp tiếp cận này vào môi trường máy tính vẫn còn mới tại thời điểm đó. Việc Windows 8 không được ưa chuộng đã chứng tỏ rằng thế giới vẫn chưa sẵn sàng cho điều này. Nhưng Windows 8 đã thành công trong việc đặt nền móng cho mô hình Windows-as-a-service phân biệt với Windows 10. Microsoft và hầu hết các nhà phát triển phần mềm khác đang hướng người dùng theo hướng hiện đại cho dù họ có thích hay không. Có những thuận lợi và khó khăn trong việc thực hiện phương pháp này, chưa kể đến một vài tổn thất. Có vẻ như hàng tháng đều có một “hồi chuông báo tử” rung lên cho các ứng dụng hoặc dịch vụ được yêu thích. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đề cập đến những ứng dụng và dịch vụ sẽ “chết” và đó chỉ là vấn đề thời gian.

Các ứng dụng và công nghệ cần nói lời tạm biệt một lần và mãi mãi

Các công nghệ được Windows và các nhà phát triển thứ ba xây dựng đã chạy tốt trong 20 năm qua. Nhưng nếu muốn tiến lên phía trước, chúng ta cần phải có những hy sinh nho nhỏ. Vâng, đó là sự thật, không phải tất cả chúng ta đều có thể tham gia vào quá trình chuyển đổi này, nhưng đối với những người có thể, thực sự không cần phải trì hoãn thêm nữa. Các universal app lần đầu xuất hiện trong Windows 8 đã khiến nó trở thành ứng dụng hiện đại. Bản thân mô hình universal app đã trưởng thành không ít tính đến thời điểm này; Cá nhân tôi tin rằng, đã đến lúc chúng ta phải nắm lấy những ứng dụng này để sử dụng hàng ngày. Có một số người dùng vẫn tin rằng nếu ứng dụng không có XYZ như “tổ tiên” win32 của nó, thì nó không đủ tốt. Hãy nhìn vào thực tế ở đây: Bạn có thực sự cần ứng dụng cũ trong năm 2017? Ví dụ: So sánh ứng dụng như Windows Live Photo Gallery và ứng dụng Photos được tích hợp trong Windows 10. Cả hai đều làm tốt các công việc căn bản như xem ảnh, chỉnh sửa ảnh ở mức độ không quá phức tạp và chia sẻ ảnh. Bây giờ, người dùng muốn tìm kiếm những tính năng tương tự của Windows Live Photo Gallerry trên Photos, trước khi họ quyết định xem hai ứng dụng này cái nào tốt hơn. Nhưng trên thực tế, điều này không xảy ra. Các trải nghiệm trên ứng dụng cũ có thể được tìm thấy, thậm chí tốt hơn với 2 hoặc nhiều ứng dụng thay vì chỉ một ứng dụng. Nhưng không thể nói rằng một số tính năng độc đáo chỉ có ở Photo Gallery mà Photos không thể hiện được. Đây chỉ là đánh giá phần mềm dựa trên danh sách kiểm tra các tính năng chứ không phải là cách nhìn nhận bản chất của nó. Sau đây là một số ứng dụng mà người dùng hay hỏi hoặc cố gắng tìm cách “duy trì sự sống” cho nó trên nền tảng tiếp theo như Windows 10.

Internet Explorer 11

Microsoft đã tuyên bố rõ ràng rằng: Internet Explorer 11 đã chết. Một trình duyệt web phổ biến kể từ giữa những năm 90 đã in dấu một loại tình cảm đặc biệt đối với nhóm người dùng cụ thể. Cá nhân tôi đã gắn bó với Internet Explorer trong một thời gian dài sau khi Windows 10 được phát hành. Cho dù có nói gì đi nữa thì Microsoft Edge vẫn chưa đủ trưởng thành để tôi có thể chuyển sang dùng nó hoàn toàn. Microsoft Edge đã đi một chặng đường dài từ năm 2015 và đội ngũ phía sau vẫn tiếp tục phát triển trình duyệt với tốc độ đầy tham vọng. Mặc dù phải mất nhiều thời gian để đội ngũ Edge nhận ra, trình duyệt web cần được duy trì tách biệt với Windows 10. Đó là lý do tại sao các bản cập nhật cần được được thường xuyên phát hành kể từ bản Windows 10 Fall Creators Update. Thay vì phải đợi phiên bản Windows 10 cập nhật các tính năng mới, người dùng sẽ nhận được chúng trực tiếp từ Store. Edge cũng đã cải thiện tính khả dụng trong nhiều lĩnh vực. Các tính năng như extention, cải thiện trình quản lý tải xuống, quản lý tab và chức năng độc đáo như tìm kiếm Cortana khiến nó trở thành một trình duyệt web “tươm tất”. Danh sách các extention của Edge đang dần dần hoàn thiện, nhưng có một số phần cốt lõi đã sẵn sàng để sử dụng. Dù vậy, phải rất lâu nữa thì những người dùng Chrome, Firefox lâu năm mới có thể chú ý đến Edge. Có nhiều lý do chính đáng đưa ra để không dùng Edge, nhưng cũng có một số lý do không logic chút nào. Ví dụ, hỗ trợ Flash là một trong những lý do lớn nhất. Nghiêm túc mà nói nếu hỗ trợ Flash của Adobe là lý do tại sao bạn vẫn đang sử dụng Interner Explorer, thì bạn đã không thực sự thử Edge vì nó được hỗ trợ. Các trình duyệt hiện đại như Google Chrome, Mozilla Firefox và Opera đã dần dần thu hẹp sự hỗ trợ của họ cho Flash. Nếu thiếu sự hỗ trợ của Flash là lý do để bạn không dùng Edge, thì bạn có thể sẽ sớm bị bỏ lại với trình duyệt nghèo nàn, ít tính năng của mình. Chắc chắn một điều là các ứng dụng LOB phụ thuộc vào công nghệ trình duyệt ActiveX cũ của Microsoft cũng là một lý do. Nhưng nếu hàng ngày bạn chỉ xem phim, chơi trò chơi hoặc xem YouTube, thì thực sự không còn lý do nào để tiếp tục sử dụng Internet Explorer vào năm 2017 nữa.

Media Player và Media Center

Những ứng dụng sáng tạo trên Windows 10 bản 1507 để xem phim, nghe nhạc có vẻ cũng bình thường, nhưng chúng đã có những cải tiến đáng kể về sự ổn định và tính năng. Ứng dụng Groove có rất nhiều tính năng nhưng tôi cần nhiều hơn thế nữa. Tôi sở hữu một chiếc iPhone, vì vậy, tôi dành nhiều thời gian hơn cho iTunes. Media Player là một trong những ứng dụng cũ đã đồng hành lâu dài với Windows từ đầu những năm 90 trở lại đây. Phần lớn sự cần thiết của nó gắn với những công nghệ cũ như ổ đĩa quang và các thiết bị nghe nhạc. Bắt đầu từ Windows 8, Microsoft đã dừng hỗ trợ xem DVD. Microsoft đã cố gắng giảm bớt sự chuyển đổi bằng cách cung cấp ứng dụng DVD Player tùy chọn trên Store. Cá nhân tôi thích VLC Player hơn - có sẵn cho máy tính và UWP - để xem phim cho dù đó là DVD hay video, nhạc được tải về. Tôi chắc chắn có nhiều lựa chọn thay thế cho người dùng, nhưng nếu Media Player hoặc Windows Media Center là lý do tại sao bạn không chấp nhận hoàn toàn Windows 10, thì đây là lúc để xem xét nghiêm túc một lần nữa những gì diễn ra.

Flash Player

Steve Jobs đã miêu tả Flash như một “cái túi đau đớn” khi Adobe có ý định đưa công nghệ trình duyệt web động vào điện thoại thông minh. Flash không chỉ trở thành “nỗi đau” cho điện thoại di động, mà còn cho máy tính để bàn. Trước đây, Flash được sử dụng để tạo những quảng cáo web nổi bật, xây dựng các trò chơi nhỏ có thể tải về nhanh chóng và dễ dàng. Trên thực tế, YouTube được xây dựng trên Flash trong những ngày đầu nhưng sau đó đã mã hóa tất cả video để hỗ trợ tiêu chuẩn video HTML5 mới. (HTML5 là ngôn ngữ để tạo các trang web hiện đại, được xây dựng với một bộ tiêu chuẩn phong phú để hỗ trợ các định dạng đa phương tiện). Flash đã xuất hiện rất nhiều lỗ hổng bảo mật và trở nên mất an toàn cho người dùng. Dù công nghệ Flash đang lụi tàn thì nó vẫn còn được sử dụng rộng rãi trên nhiều trang web, nhưng đây không phải là lý do để tiếp tục duy trì Flash. Trên thực tế, những trình duyệt hiện đại như Microsoft Edge hay Chrome đều tắt nó trong chế độ mặc định. Một trang web sử dụng Flash sẽ yêu cầu người dùng bật nó nếu cần. HTML5, tiêu chuẩn WebM của Google và VP9 mới thực sự là tương lai của video trên web. Đây là thời gian để nắm bắt và để công nghệ web cũ như Flash nghỉ ngơi.

JAVA

Lại một sự 'đau đớn' khác, Java. Java liên quan chủ yếu đến các ứng dụng công nghiệp/doanh nghiệp đa nền tảng. Ý tưởng dựa trên khái niệm viết một lần, chạy ở bất cứ đâu - là lý thuyết tốt nhất. Máy ảo Java, từng được yêu cầu trên các trang web ngân hàng, trò chơi điện thoại di động và ứng dụng đã làm cho nó trở nên phổ biến như Flash Player trong những năm 2000. Với sự gia tăng của các thiết bị di động như iPhone, Java cũng nhận thấy rằng sự hiện hữu của nó bắt đầu suy yếu, một phần do hiệu suất và các vấn đề bảo mật tiềm ẩn. Trong thời gian gần đây, khá nhiều người dùng đã hỏi về vấn đề làm thế nào để cài đặt Java trên Windows 10. Điều này khiến tôi tò mò và tìm hiểu lý do tại sao người dùng cần nó. Ngay cả những ứng dụng hỗ trợ Java cũng đã ngừng hỗ trợ. Google Chrome không còn hỗ trợ NPAPI (tiêu chuẩn giao diện lập trình ứng dụng cho các plugin được tạo bởi Netscape) từ phiên bản 45 trở đi. Máy tính của tôi đã được cài Java miễn phí kể từ khi tôi bắt đầu sử dụng Windows 7. Có rất ít lý do để giữ Java vì các ứng dụng tôi sử dụng không cần đến nó. Nếu vẫn đang sử dụng các ứng dụng như Dreamweaver của Adobe, bạn vẫn phải cài đặt Java. Nếu bạn không có ý định xây dựng trang web, thì không cần thiết phải cài đặt Java. Apache Office là là bộ ứng dụng văn phòng mã nguồn mở, tương tự như Microsoft Office và cũng yêu cầu Java Runtime Environment. Mộ số phần của Libre Office (thay thế cho Apache Office) cũng tương tự như vậy. Chỉ có quản lý cơ sở dữ liệu độc lập mới cần cài đặt Java để làm việc. Do vậy, nếu thực sự cần những ứng dụng này bạn không nên xóa Java. Nhưng một điều bạn có thể làm để tăng cường bảo mật khi chạy Java trên máy tính là để nó ở chế độ “tắt” cho những ứng dụng không cần dùng Java. Các ứng dụng như trình duyệt web không nhất thiết cần phải bật Java. Java không nên bị nhầm lẫn với jаvascript. jаvascript rất cần thiết như HTML và CSS. Thật sự là một nhầm lẫn tai hại nếu xem jаvascript là Java, vì nó gần như không liên quan gì đến Java như mọi người lầm tưởng. Bạn có thể vào web mà không cần Java, nhưng lại cần jаvascript. Trong khi một số chuyên gia nói rằng nên vô hiệu hóa các script trong trình duyệt web, tôi nhận thấy rằng làm như vậy đôi khi có thể làm cho mọi thứ lộn xộn hơn. Nếu phụ thuộc vào các plugin trình duyệt web nhất định, bạn cần phải bật jаvascript. Ví dụ: Tôi sử dụng Grammarly và một số plugin khác, được xây dựng bằng ngôn ngữ kịch bản. Tôi cũng nhận thấy nếu vô hiệu hóa kịch bản, nó có thể ảnh hưởng đến các thành phần trong trang web như hộp bình luận hoặc điều khiển tương tác.

Quicktime

Là một trong những trình nghe nhạc tiên phong trong thập niên 90, Quicktime trở nên phổ biến như Macromedia Flash. Nó được sử dụng trong tất cả các dự án đa phương tiện với nội dung đa dạng cho đĩa CD kèm theo textbook; được sử dụng trên web để xem đoạn phim quảng cáo; hoặc là nền tảng để phân phối video trực tuyến. Trong khi Apple vẫn sử dụng Quicktime trong macOS - được gọi là Quicktime X - công ty đã từ bỏ phiên bản Windows. Tuy nhiên, có những người dùng vẫn hỏi về cách cài đặt hoặc sửa lỗi cài đặt. Quicktime “chết” trên Windows và Apple cũng không bận tâm đến việc vá lỗ hổng bảo mật được phát hiện trước khi ngừng phát triển Quicktime. Vì vậy, bất cứ ai chọn tiếp tục sử dụng nó cũng nên chuẩn bị tâm lý chịu rủi ro. Cũng giống như Flash, Quicktime đã bị thay thế bởi các công nghệ web phong phú hơn nhiều như HTML5. Trừ khi bạn muốn xem CD của Backstreet Boys hay Britney Spears từ năm 1999, nếu không, chẳng có nhiều lý do để vẫn sử dụng nó.

Windows Live Mail

Lịch sử của Windows Live Mail cũng xa xưa như Outlook Express, lần đầu tiên xuất hiện với Windows 95 OSR2 vào giữa những năm 90. Ứng dụng Windows Mail client được tích hợp cũng đã phát triển qua ngần ấy năm. Sự thay đổi lớn đầu tiên xảy ra trên Windows Vista trong năm 2007 là cải thiện bộ lọc thư rác, thiết kế lại layout và công nghệ tìm kiếm tức thì. Người dùng phải đợi 5 năm cho lần nâng cấp này, điều này làm chậm sự phát triển của Windows Longhorn. Lần đầu tiên sự ra mắt của Windows 7 không gắn liền với Windows Mail và các ứng dụng khác như Photo Gallery và Movie Maker. Thay vào đó, người dùng có thể tải chúng một cách riêng biệt như một phần của bộ Windows Essentials, trong khi vẫn nhận được cập nhật thường xuyên. Theo thời gian, Windows Live Mail đã bị lãng quên vì các ứng dụng Mail hiện đại khác đi kèm với Windows 8. Đầu năm nay, Microsoft đã ngưng phát triển Windows Essentials mà không để lại cho những người dùng phụ thuộc vào phần mềm này bất kỳ giải pháp khả thi nào. Phải mất bao lâu để phần mềm này tiếp tục làm việc trên Windows 10 vẫn còn là một câu hỏi. Vấn đề đối với nhiều người dùng vẫn còn phụ thuộc vào Windows Live Mail là không có sự chuyển đổi rõ ràng từ ứng dụng Mail client sang Outlook Mail hiện đại. Về cơ bản sẽ bắt đầu từ đầu, trừ khi bạn đã đồng bộ hóa tất cả thư trong Outlook.com. Thực sự không có cách nào để nhận được email qua Mail trong Windows 10 ngoại tuyến. Một số người dùng không thích sử dụng ứng dụng Mail client mới trong Windows 10, nhưng điều đó không có nghĩa là bạn không có nhiều lựa chọn. Qua nhiều năm, nhiều ứng dụng email của các nhà phát triển thứ ba đã xuất hiện như là một lựa chọn thay thế cho Windows Live Mail. Một trong những ứng dụng mail nổi tiếng nhất cho đến nay là Thunderbird- từ các nhà phát triển trình duyệt web Firefox. Đem đến trải nghiệm quen thuộc, Thunderbird giúp người dùng Windows Live Mail có thể sao lưu và dễ dàng import thư. Dù chỉ là ứng dụng dành cho máy tính để bàn nhưng ít nhất nó vẫn được hỗ trợ. Đây có thể là giải pháp tạm thời tốt nhất mà người dùng vẫn còn phụ thuộc vào Windows Live Mail có thể sử dụng cho đến khi họ chuyển đổi sang Outlook Mail. Sự lựa chọn cho giao tiếp của tôi là Outlook.com, Gmail, FaceBook Messenger và WhatsApp. Chúng cung cấp quyền truy cập nhanh và được hỗ trợ không chỉ trên Windows mà còn các hệ thống khác mà bạn có thể đang sử dụng như iOS và Android. Chắc chắn các doanh nghiệp vẫn có thể cần Office Outlook để tích hợp với Exchange Online hoặc Server, nhưng tôi thấy đó là một khoản đầu tư không mấy khả quan. Ngay cả Exchange đã hỗ trợ dịch vụ Outlook trên nền web vài thập kỷ nay rồi.

Kết luận

Có những ứng dụng khác như Movie Maker mà tôi không đề cập đến, vì còn quá sớm nếu bị thay thế bằng trình chỉnh sửa video hiện đại được tích hợp trong ứng dụng Photos. Sáu ứng dụng và công nghệ này tuyệt vời tại thời điểm hoàng kim của chúng, nhưng người dùng cần phải xem xét lại việc sử dụng các ứng dụng trên trong năm 2017 và trong tương lai.