Bộ Tài nguyên và Môi trường (MONRE) đang xây dựng văn bản quy phạm pháp luật quy định cụ thể mức phí tái chế sản phẩm, bao bì, dự kiến áp dụng từ năm 2024.

Theo Luật Môi trường 2020 và Nghị định số 08 của Chính phủ, việc tái chế các sản phẩm và bao bì sẽ là bắt buộc đối với những người nhập khẩu hoặc sản xuất pin, lốp xe, chất bôi trơn và bao bì kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2024.

Những doanh nghiệp nhập khẩu hoặc sản xuất thiết bị điện tử sẽ phải tái chế bắt buộc từ ngày 1 tháng 1 năm 2025, trong khi những doanh nghiệp nhập khẩu hoặc sản xuất phương tiện phải thực hiện sau ngày 1 tháng 1 năm 2027.

Việt Nam thu phí tái chế từ năm 2024

Nếu nhà nhập khẩu và nhà sản xuất không muốn tự mình tái chế sản phẩm, bao bì thì phải đóng một số khoản phí cho Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam để được hỗ trợ tái chế.

Việc tính phí sẽ được quy định trong văn bản pháp lý nói trên đang được xây dựng.

Ông Phan Tuấn Hùng, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ TN&MT cho biết, văn bản này sẽ được trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2023 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2024.

Ông cũng cho biết tài liệu này sẽ không giống với tài liệu của bất kỳ quốc gia nào khác vì các quốc gia khác nhau có mức phí khác nhau đối với việc tái chế sản phẩm và bao bì.

Như vậy, nó đã được phát triển theo một cách cụ thể cho Việt Nam. Nó sẽ bao gồm các khoản phí tổng hợp được tính cho việc tái chế, bao gồm phí thu gom, phí phân loại và phí vận chuyển, đồng thời có tính đến quan điểm của tất cả các bên liên quan.

Nguyễn Đức Quang, chuyên gia Trường Khoa học Môi trường và Môi trường, Đại học Bách khoa Hà Nội, đề xuất hai loại phí áp dụng cho tái chế, một loại phí tái chế cơ bản và một loại phí tái chế nâng cao.

Tái chế cơ bản là một quy trình trên diện rộng được áp dụng cho các sản phẩm và bao bì thông thường, trong khi tái chế nâng cao liên quan đến những sản phẩm và gói khó tái chế. Loại thứ hai có tỷ lệ khác nhau cho các mức độ khó tái chế khác nhau.

“Phí cao sẽ khuyến khích các nhà sản xuất thiết kế lại sản phẩm và bao bì của họ theo hướng thân thiện với môi trường hơn”, ông Quang nói.

Đồng quan điểm với ông Quang, ông Ko Jae Young, nguyên Bộ trưởng Bộ Môi trường Hàn Quốc cho rằng nên tính phí khác nhau đối với các sản phẩm, gói hàng khác nhau.

Ông cũng cho biết việc hiệu chỉnh phí nên được giao cho các chuyên gia tư vấn độc lập, những người sẽ hoàn thành công việc bằng cách tính toán chi phí thực của việc tái chế trong nước.

Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam cho biết họ đã cung cấp các khoản vay ưu đãi với lãi suất hàng năm từ 2,6 đến 3,6% cho các doanh nghiệp tái chế nhựa, nhằm thúc đẩy thực hành xanh tại Việt Nam.

Đáng chú ý, các doanh nghiệp đủ điều kiện có thể vay vốn của quỹ để tài trợ tới 70% cho các dự án tái chế của họ.

Theo Hiệp hội Nhựa Việt Nam, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ tiết kiệm khoảng 15% chi phí nếu họ tái chế từ 35 đến 50% rác thải nhựa.

Hiện tại, việc tái chế từ 40 đến 95% rác thải đô thị được thực hiện bởi khu vực phi chính thức. TP.HCM dẫn đầu về tỷ lệ này với 95%.