Giải thích Nobel Vật lý 2016 với 500 từ: hãy đếm số lỗ trên ổ bánh mì

Một nửa giải thưởng được trao cho David Thouless thuộc Đại học Washington và nửa còn lại chia đều cho Duncan Haldane, Đại học Princeton và J. Michael Kosterlitz. Cả 3 người đều được sinh tại Anh.

Thành viên của hội đồng Nobel, Thors Hans Hansson cho biết 'công trình nghiên cứu là sự kết hợp tuyệt đẹp giữa toán học với các hiểu biết vật lý thâm sâu, đạt được những kết quả đầy bất ngờ đã kiểm chứng lại bằng thí nghiệm.'

Vậy 3 nhà khoa học làm được gì?

Về cơ bản, họ đã chứng minh rằng có thể dùng toán học tô pô để giải thích cho các đặc tính kỳ lạ của vật chất tại các điều kiện cực lạnh hoặc trạng thái mật độ cực cao, thí dụ như tại sao vật liệu siêu lạnh sẽ có điện trở bằng 0?

Tô pô là một nhánh toán học nghiên cứu những đặc tính nào đó sẽ được bảo tồn khi vật thể bị kéo dài, vặn xoắn hoặc biến dạng. Hansson đã dùng những cái bánh ngay tại lễ trao giải để giải thích cho chúng ta hiểu được tô pô là gì và nó liên quan thế nào tới công trình nghiên cứu.


Giải thích Nobel Vật lý 2016 với 500 từ: hãy đếm số lỗ trên ổ bánh mì

Toán học tô pô khảo sát những chiếc bánh bằng số lỗ trong hình dạng của nó. Thí dụ như bánh bao không có lỗ, bánh còng có 1 lỗ, bánh quy xoắn có 2 lỗ. Không có cái nào nửa lỗ. Và số lỗ trong mỗi cái bánh luôn cố định khi bạn vặn hoặc kéo dài nó. Tô pô là vậy.

Sử dụng tô pô, Thouless, Haldane và Kosterlitz đã giải thích những bí ẩn của thế giới vật liệu, kiểu như làm sao mà một tấm phim khí heli siêu lạnh có thể thay đổi pha vật chất hoặc sự chuyển đổi pha này sẽ thay đổi đặc tính nó ra sao?

Nghiên cứu còn giúp các nhà khoa học tạo ra những loại vật liệu mới với tính chất thần kỳ. Trong số đó là 'tô pô cách điện' - vật liệu chỉ dẫn điện trên bề mặt. Hiện loại vật liệu này chưa thương mại hóa nhưng hoàn toàn có thể dùng trong máy tính lượng tử hoặc nhiều ứng dụng khác chưa khám phá.

Một trong tô pô cách điện này gọi là Stanene - bản chất là lớp thiếc dày 1 nguyên tử - có khả năng dẫn điện ở nhiệt độ cao với điện trở cực thấp, hứa hẹn sẽ thay thế các chi tiết đồng trong máy tính.

Thông tin thêm: Mặc dù nghiên cứu được trao giải lần này là cực kỳ đáng ngạc nhiên, nhưng bạn có còn nhớ hồi đầu năm máy dò LIGO đã phát hiện ra sóng hấp dẫn, chứng minh dự đoán 100 năm trước của Einstein là đúng. Tại sao LIGO không được chọn trao giải? Đơn giản là nó được công bố vào tháng 2, trễ thời điểm nộp xem xét Nobel vào tháng 1. Và thật ra thì lắm khi giải Nobel được trao sau nhiều năm từ khi công bố công trình nghiên cứu, thậm chí là sau khi nó chứng minh được rằng đã thật sự tạo nên thay đổi cho ngành đó. Thêm nữa là để ý thì tất cả các nhà nghiên cứu được trao giải lần này đều là nam. Cho tới nay chỉ có 2 người nữ duy nhất được trao giải Nobel Vật lý là Marie Curie vào năm 1903 và Maria Goeppert Mayer vào năm 1963.

Bấm để mở rộng...

TIN LIÊN QUAN

Giải Nobel Vật lý 2016 về tay bộ ba nhà khoa học

Giải Nobel Vật lý 2016 vừa được quyết định trao cho ba nhà khoa học David Thouless, Duncan Haldane và Michael Kosterlitz.

Giáo sư Anh bình thản đi dạy sau khi đoạt giải Nobel Vật lý

Giáo sư Duncan Haldane vẫn tiếp tục công việc giảng dạy hàng ngày sau khi biết tin giành giải thưởng Nobel Vật lý 2016.

Nobel Vật lý 2016 và bí ẩn về các vật chất lạ

Bộ ba nhà khoa học nhận giải Nobel Vật lý 2016 đã sử dụng phương pháp hình học tô pô (topology), một nhánh của toán học, để giải thích những trạng thái kỳ lạ của của vật chất như siêu dẫn và siêu lỏng ở nhiệt độ thấp.

Phát hiện sóng hấp dẫn giành giải Nobel Vật lý 2017

Giải Nobel Vật lý 2017 vừa được trao cho 3 nhà khoa học người Mỹ cho công trình khám phá ra sóng hấp dẫn. Theo Iflscience, Rainer Weiss là giáo sư tại Viện Công nghệ Massachusetts trong khi Kip Thorne và Barry Barish đến từ Viện Công nghệ

Mùa trao giải Nobel 2016 bắt đầu hôm nay

Mùa trao giải Nobel 2016 sẽ chính thức bắt đầu vào hôm nay. Vào 17 giờ 30 chiều nay, giải Nobel đầu tiên được công bố là giải Nobel Sinh lý học và Y khoa hay gọi tắt là Nobel sinh y học.

Nobel Y sinh vinh danh nghiên cứu về sự tự huỷ tế bào

Giải Nobel Y sinh 2016 được trao cho nhà khoa học Nhật Bản Yoshinori Ohsumi vì công trình nghiên cứu về các cơ chế tự huỷ và tái tạo của tế bào.

THỦ THUẬT HAY

Nhưng lỗi phổ biến của máy in và cách khắc phục - sự cố máy in.

Có một số vấn đề về lỗi máy in phổ biến nhất định mà hầu hết người sử dụng phải đối mặt một hoặc hai lần trong quá trình sử dụng máy in của họ. Tuy nhiên, những sự cố máy in phổ biến

Cách ngăn chặn không cho Google Chrome chạy nền

Bạn có biết là trình duyệt web Google Chrome không hoàn toàn tắt hẳn mỗi khi bạn đóng cửa sổ duyệt web cuối cùng?

Đây là cách xuất ảnh trên Google Photos dễ nhất hiện nay

Google Photos cho phép người dùng lưu trữ trực tuyến ảnh và video. Tuy nhiên, bất cứ dịch vụ nào cũng có những lúc xảy ra bất trắc. Chính vì vậy mà bạn nên sao lưu dữ liệu định kỳ. Và dưới đây là cách xuất ảnh trên

Đăng Ký Tài Khoản ChatGPT Plus Miễn Phí Chỉ Mất 30 Giây Tại Askany

ChatGPT đang trở thành cơn sốt trên các trang mạng xã hội bởi sự thông minh vượt trội của nó. Siêu chatbot này có thể giúp rất nhiều doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí và thời gian cho việc quản lý, chăm sóc khách

Google triển khai add-on cho Gmail trên Android và trang web

Hồi tháng 3, Google đã thông báo rằng các tiện ích bổ sung được tìm thấy trong các ứng dụng Google Drive sẽ được chuyển đến Gmail. Và hiện nay, tiện ích bổ sung của Gmail chính thức được đưa ra trên cả web và ứng dụng

ĐÁNH GIÁ NHANH

Đánh giá OPPO R17 Pro sau gần 2 tháng: Không dành cho tất cả, thăm dò thị trường!

Dù là sản phẩm cao cấp nhưng R17 Pro không được OPPO quảng báo rộng rãi giống như các thiết bị thuộc dòng F-Series đang nhận được rất nhiều sự yêu thích của người dùng với doanh số luôn nằm trong top 3 sản phẩm bán

Trên tay camera 4K Insta360 One: quay tay để có hiệu ứng bullet time như phim Ma Trận, giá 7,5 triệu

Được trang bị bộ đôi camera 24MP với thiết kế đặt lệch, chống rung quang học, cảm biến con quay hồi chuyển và thuật toán xử lý thông minh, Insta360 One không chỉ giúp chúng ta chụp hoặc quay những khung cảnh 360 độ

Đánh giá nhanh Xiaomi MI A1: Cấu hình tốt so với giá, có bán chính hãng, giá 5,99 triệu đồng

Điện thoại MI A1 của hãng Xiaomi có cấu hình rất tốt trong tầm giá, giá chính hãng chỉ có 5,99 triệu nhưng được trang bị camera kép, RAM 4 GB, bộ nhớ trong 64 GB, chip xử lý Snapdragon 625 và dùng giao diện gốc của