Não lớn hơn, nhưng tại sao voi không thông minh hơn con người?

Mỗi loài sinh vật trên Trái đất đều có một kỹ năng đặc biệt phân biệt chúng với các loài khác: sư tử thì gầm, công thì múa, rắn thì trườn, chuột thì gặm, còn loài người thì suy nghĩ. Tuy nhiên, điều gì khiến loài người dù thấp bé nhẹ cân lại có thể trở thành loài thống trị hành tinh? 

Não lớn hơn, nhưng tại sao voi không thông minh hơn con người?

Theo ScienceABC, nhiều nhà tiến hoá học đã cho rằng thực ra chẳng có gì đặc biệt về giống loài của chúng ta cả. Họ khẳng định rằng đỉnh cao của văn minh nhân loại - ngôn ngữ, đứa con của nhận thức và sáng tạo - cũng chỉ là một kỹ năng đơn thuần mà thôi. So với các loài sinh vật khác như voi, loài người không có vòi để giúp nâng các vật nặng hoặc trữ nước uống, hay so với các loài ăn thịt, loài người không có vuốt sắc và khả năng chạy nhanh để bắt và giết con mồi.Tuy nhiên, chúng ta lại có thể tạo ra các công cụ để thực hiện các công việc tương tự!

Vậy trí thông minh đến từ đâu?

Nhận thức, đó là thứ phân biệt giữa loài linh trưởng và các loài vật khác.

Khi nói về khả năng đưa ra các quyết định phức tạp, lên kế hoạch và giải quyết các vấn đề..., không loài vật nào vượt qua được con người. Các khả năng này đều xuất phát từ sự nhận thức, suy nghĩ, tính toán của chính tiềm thức con người. Nhưng sự nhận thức thực sự đến từ đâu?

Bộ não được chia thành nhiều khu vực, và việc phân định từng khu vực thực sự không phải dễ dàng. Vẫn còn rất nhiều những mơ hồ, tranh cãi xung quanh vấn đề này bởi tính đa dạng của bộ não. Tuy nhiên, khoa học về cơ bản đã xác định được rằng nhận thức, trí thông minh đến từ hai khu vực: tiểu não và vỏ não.

Tiểu não (Cerebellum) chịu trách nhiệm điều tiết những cảm xúc cơ bản của con người như đau, đói, nhu cầu tình dục, buồn ngủ... Nó khá nhỏ và thường được gọi là 'não bò sát' vì những chức năng cơ bản của mình, cũng như vị trí vốn nằm ẩn sâu bên dưới cùng của bộ não.

Vỏ não (Cerebral Cortex) chịu trách nhiệm cho các chức năng cao cấp hơn, như suy nghĩ, tưởng tượng, nắm bắt ngôn ngữ và bộc lộ cảm xúc. 

Nói trên lý thuyết là vậy, nhưng bộ não con người không hoàn toàn giống như một chiếc máy tính. Không có một khu vực não cụ thể nào chịu trách nhiệm cho một chức năng nhất định. Ngược lại, mọi khu vực của não phối hợp hài hoà để điều khiển các khả năng khác nhau của con người. Vậy nên, cả tiểu não lẫn vỏ não đều có tính quan trọng ngang nhau, bởi chúng đều chịu trách nhiệm sản sinh phần lớn các nơ ron thần kinh trong bất kỳ bộ não nào.

Vậy có phải não càng lớn thì càng thông minh?

Nếu nhận thức bắt nguồn từ bộ não, thì chắc là não càng lớn thì càng có nhiều nhận thức? Bởi não càng lớn thì càng có nhiều nơ ron, dẫn đến trí thông minh càng tăng, có khả năng làm được nhiều thứ hơn? Loài voi châu Phi có bộ não lớn gấp 3 lần con người, vậy tại sao chúng lại không thống trị con người?

Nhận định như trên bắt nguồn từ suy nghĩ sai lầm rằng mọi bộ não đều có cấu tạo giống nhau, và kích cỡ của tiểu não và vỏ não cũng tăng tỉ lệ thuận với nhau. Tất nhiên là không phải như vậy.

Sự tiến hoá nói đơn giản là tổng kết của những thay đổi cực nhỏ qua hàng thiên niên kỷ. Loài linh trưởng có bộ não nhỏ hơn, ít nơ ron hơn, nhưng điều làm chúng khác biệt chính là cách thức các nơ ron được phân phối.

Như đã nói ở phần trên, hầu hết nơ ron phân bố ở tiểu não và vỏ não. Tuy nhiên, mật độ phân bố của chúng tại các khu vực nào lại không giống nhau, hay nói cách khác là bất đối xứng. Và đây là câu trả lời cho câu hỏi đã đặt ra ở tiêu đề bài viết.

Tại sao kích cỡ lại không quan trọng?

Suzana Herculano-Houzel - một nhà thần kinh học Brazil - đã cùng các sinh viên của mình tiến hành thí nghiệm đếm số lượng nơ ron trên bộ não của một con voi châu Phi, mà cụ thể là số nơ ron nằm tại vỏ não (đặc biệt là vỏ não trước trán) - nơi bà tin là cội nguồn của trí thông minh. Bà đã dùng một con dao cắt bộ não voi ra thành nhiều phần và đếm số nơ ron trên từng phần đó. 

Theo dự đoán của bà thì dù não voi to nhưng mật độ nơ ron trên vỏ não sẽ thấp hơn nhiều so với con người, và chính mật độ nơ ron mới là thứ quyết định mức độ thông minh của một sinh vật, chứ không phải kích thước vùng não mà các nơ ron đó lưu trú. Và đó chính xác là những gì bà phát hiện ra sau thí nghiệm mổ não voi: tổng số nơ ron trên não voi là khoảng 257 tỉ, gấp 3 lần so với con số 86 tỉ của não người. Tuy nhiên, 98% trong số 257 tỉ nơ ron đó lại nằm ở tiểu não, chỉ có 5,6 tỉ nơ ron nằm ở vỏ não. Còn ở con người, trên vỏ não của chúng ta có đến 16 tỉ nơ ron!

Thí nghiệm của Suzana đã cho thấy trí thông minh siêu việt của con người xuất phát từ mật độ nơ ron cực lớn trên vỏ não, thay vì trên tiểu não. Số lượng nơ ron vỏ não của con người vượt xa tất cả các sinh vật khác trên hành tinh này! 

Con người đã rất may mắn khi tiến hoá từ loài linh trưởng - vốn là loài đầu tiên phát triển nơ ron theo hướng này. Và theo thời gian, những cải tiến về mặt công nghệ của ông cha ta càng bổ sung thêm cho trí thông minh của con người.

Việc con người nấu chín thức ăn là một yếu tố quan trọng trong tiến trình phát triển, bởi nó giúp tạo ra nhiều năng lượng hơn so với thức ăn sống. Ăn chín, uống sôi có lẽ chính là lý do giúp cho các nơ ron thần kinh trên vỏ não của con người phát triển với số lượng lớn như vậy.

Tấn Minh 

TIN LIÊN QUAN

Loài chuột ăn thịt bọ cạp và rết độc, hú như chó sói dưới ánh trăng

Chuột Onychomys sống ở sa mạc Sonoran (Mỹ) có khả năng hú như chó sói và kháng được nọc độc cực mạnh, chúng thậm chí ăn thịt cả bọ cạp và rết khổng lồ. Con chuột không hề sợ hãi con bò cạp có nọc độc mà từ từ tiến gần và ra đòn tấn công. ...

Australia lo ngại nguy cơ mèo hoang tận diệt các loài chim

Chính quyền Australia đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp cho thực trạng giảm mạnh số lượng các chim bản địa, trong đó có nhiều loài quý hiếm do bị mèo ăn thịt. Theo Guardian, các nhà khoa học Australia thống kê mỗi ngày có đến hơn một triệu con chim

Infographic: 30 loài rắn độc nhất thế giới

Úc là quốc gia chiếm số lượng rắn có nọc độc nhất hành tinh, trong đó độc nhất là loài rắn taipan nội địa, một vết cắn của nó chứa độc tố đủ giết chết 100 người trưởng thành.

Cuộc hội ngộ giữa 1 con mèo và 3 chú cá sấu, kết quả thú vị hiếm thấy

Như chúng ta đã biết, cá sấu vốn là một loài bò sát lớn ăn thịt, chúng có xu hướng sinh sống ở những vùng sông và hồ có nước chảy chậm. Mặc dù có thân hình khá đồ sộ nhưng cá sấu rất nhanh nhẹn khi ở dưới nước. Bộ quai hàm cực khỏe và bộ răng sắc

Thử đặt máy ảnh dưới nước, chàng trai vô tình chụp được loài rùa quý hiếm

Một người đàn ông Nga sau khi sắm một chiếc máy ảnh chụp dưới nước mới đã mang thử ra một hồ gần đó để chụp xem chất lượng thế nào. Vốn anh chỉ định chụp cảnh thuỷ tảo dưới nước, nhưng thật không ngờ mới đặt máy xuống nước không lâu, một sinh vật

Lạm dụng thuốc trừ sâu, 75% mật ong trên thế giới chứa độc tố

Lượng thuốc trừ sâu phát hiện trong mật ong vẫn nằm trong mức an toàn với con người, nhưng có thể gây hại cho ong và các loài vật khác. Theo BBC, các nhà khoa học phát hiện dư lượng nhỏ một loại thuốc trừ sâu có tên neonicotinoid trong 75% mẫu mật

Hàm răng kỳ lạ của loài hải cẩu ăn cua

Hải cẩu ăn cua (crabeater seals) là loài vật phân bố xung quanh Nam Cực với kích thước dài hơn 2m. Thân hình của chúng tương đôi thon gọn và có màu xám nhạt.

Mexico phát hiện hóa thạch loài lười khổng lồ

Các nhà nghiên cứu vừa tìm thấy những tàn tích hóa thạch của một loài lười khổng lồ chưa từng được biết đến bị chôn sâu trong một hố nước ở bán đảo Yucatán, Mexico. Sinh vật này chết cách đây khoảng hơn 10.000 năm, do rơi xuống một chiếc hố khô

THỦ THUẬT HAY

Mách bạn bí quyết làm việc hiệu quả trên Outlook

Với việc cung cấp nhiều tính năng hấp dẫn, Outlook đã được nhiều người dùng lựa chọn so với những nền tảng email khác. Bài viết này sẽ cung cấp một số mẹo và thủ thuật hữu ích để bạn có thể sử dụng Outlook một cách

Hướng dẫn khắc phục các lỗi cơ bản trên iOS

Hệ điều hành iOS 10 đã được Apple cho ra mắt cách đây vài tháng, tuy đã trải qua khá nhiều bản cập nhật nhưng chắc chắn sẽ tồn tại nhiều lỗi và lỗ hổng nhỏ mà Apple chưa thể xử lý hết.

7 cách làm, tùy chỉnh trong bài sẽ giúp Windows 10 của bạn "nhanh như gió"

Bạn muốn tăng tốc Windows 10, cải thiện tốc độ Windows 10 hay tăng tốc khởi động Windows 10? Mọi cách tăng tốc Windows 10 đều có trong bài viết này, bạn hãy đọc và áp dụng để máy tính Windows 10 chạy nhanh hơn nhé!

8 thủ thuật Google Play có thể bạn chưa biết

Trong quá trình 'lượn lờ' trên Google Play bạn gặp những ứng dụng, game mình thích thì tốt nhất hãy lưu vào danh sách yêu thích để thuận tiện sử dụng mỗi khi cần thiết bằng cách: Nhấn vào biểu tượng Thêm vào danh sách

10 điều bạn phải nhớ trước khi muốn sửa chữa hay nâng cấp máy tính

Chắc chắn nhiều bạn đã từng nhiều lần sửa chữa hay nâng cấp máy tính của mình rồi, có thể gặp nhiều sai lầm dẫn đến kết quả là máy tính không thể hoạt động được. Vậy nên, hôm nay mình chia sẻ cho các bạn 10 điều phải

ĐÁNH GIÁ NHANH

Đánh giá thiết bị tìm đồ TrackR bravo: Thời trang và nhạy đến từng centimet

TrackR bravo thật sự là một thiết bị vô cùng lý tưởng giúp bạn tìm vật thất lạc một cách nhanh chóng nhờ kết nối cực nhạy của mình.

So sánh Galaxy S8+ hay iPhone 7 Plus

Galaxy S8+ là mẫu smartphone cỡ lớn năm nay của Samsung, sở hữu thiết kế mới tinh tế nhất, các thông số kỹ thuật tiên tiến nhất. Trong khi đó, iPhone 7 Plus lại là chiếc iPhone có màn hình lớn, được ra mắt cách đây 1

Đánh giá Honor Play: Lựa chọn không thể bỏ qua với những tín đồ của Gaming Mobile

Tuy là mẫu điện thoại được chú trọng vào hiệu suất chơi game, nhưng không vì thế mà những phần khác của Honor Play bị bỏ quên, trái lại còn được chăm chút khá tốt. Màn hình và thiết kế là một ví dụ, máy sở hữu màn hình