Nobel Hóa học vinh danh những cỗ máy siêu nhỏ


Nobel Hóa học vinh danh những cỗ máy siêu nhỏ

Mô hình “xe hơi phân tử” của Giáo sư Bernard Feringa -

Theo thông báo chiều 5.10 trên website Nobelprize.org, 3 nhà khoa học Jean-Pierre Sauvage, J.Fraser Stoddart và Bernard L.Feringa cùng chia sẻ giải thưởng Nobel Hóa học trị giá 925.000 USD.

Cả ba được vinh danh nhờ phát triển những cỗ máy phân tử chỉ nhỏ bằng 1/1.000 đường kính sợi tóc nhưng có thể chuyển đổi năng lượng hóa học thành lực cơ học và chuyển động theo lệnh được cài đặt.


Từ trái qua: Các ông Jean-Pierre Sauvage, James Fraser Stoddart và Bernard Feringa - Ảnh: AFP

Theo trang Vox, cỗ máy phân tử, hay cỗ máy nano, là những thiết bị được tạo dựng từ các phân tử siêu nhỏ có thể thực hiện thao tác tương tự như chuyển động cơ học theo một kích thích từ bên ngoài, tức kích thích đầu vào. Vào năm 1983, Giáo sư Sauvage đã liên kết 2 vòng phân tử cực nhỏ để tạo ra chuỗi phân tử gọi là “catenane”.

Đến thập niên 1990, Giáo sư Fraser Stoddart thiết kế cấu trúc “rotaxane” gồm 1 phân tử được xâu vào một đoạn “chuỗi hạt” và khi được nạp điện áp thích hợp thì “hạt cườm” sẽ chạy từ đầu này qua đầu kia của “chuỗi hạt”. Đến năm 2011, Giáo sư Feringa đạt được bước đột phá lớn khi trình làng “chiếc ô tô nhỏ nhất thế giới” dưới dạng một phân tử duy nhất nhưng đầy đủ “bánh xe” và “khung sườn”. Khi được nạp xung điện tử khoảng vài millivolt, “chiếc xe” tự chuyển động và hành trình đầu tiên của nó chỉ vỏn vẹn 6 nanomét.

Giới khoa học đánh giá phát minh về cỗ máy nano có tiềm năng ứng dụng vô cùng to lớn. Việc một phân tử có thể tiếp nhận những nguồn năng lượng từ bên ngoài để tự di chuyển có ý nghĩa hết sức lớn lao đối với các ngành robot, năng lượng và y tế. “Cơ hội mở ra là vô hạn.

Chẳng hạn như hãy tưởng tượng rằng trong tương lai, bác sĩ có thể tiêm một robot siêu nhỏ vào trong cơ thể bạn để tìm kiếm tế bào ung thư hoặc mang thuốc đến đúng nơi được chỉ định”, Reuters dẫn lời Giáo sư Feringa trả lời khi được hỏi về tiềm năng của các cỗ máy nano. “Lúc này tôi thấy mình có phần giống như anh em nhà Wright khi họ chế tạo máy bay khi xưa vậy. Lúc đó, người ta cũng thắc mắc tại sao phải bỏ công chế những cỗ máy biết bay để làm gì và giờ đây chúng ta có Airbus với Boeing”, ông hồ hởi nói.

Trong thông báo hôm qua, Ủy ban Nobel đã so sánh tầm vóc của thành tựu nhận giải năm nay với sự ra đời của động cơ điện vào thế kỷ 19. “Trong thập niên 1830, các nhà khoa học đã trình làng những mô tơ điện thô sơ và có hình dạng kỳ quặc. Khi đó, không ai tưởng tượng rằng chúng sẽ dẫn đến những phát minh như tàu điện ngầm, máy giặt và các loại máy xay thực phẩm”, thông báo viết. Ủy ban Nobel tuyên bố thêm: “Hiện chúng ta vẫn chưa thể biết hoàn toàn về tiềm năng ứng dụng trong tương lai nhưng trước mắt thì chúng ta đã có đáp án cho câu hỏi: “Có thể tạo ra những cỗ máy nhỏ cỡ nào?”. Câu trả lời là nhỏ bằng 1/1.000 sợi tóc”.

Giáo sư Jean-Pierre Sauvage sinh năm 1944 tại Paris và hiện là giáo sư danh dự của Đại học Strasbourg. Giáo sư James Fraser Stoddart sinh năm 1942 tại Scotland, làm việc tại Đại học Tây Bắc (Mỹ) nhưng vẫn giữ quốc tịch Anh và ông được nữ hoàng Elizabeth II phong tước hiệp sĩ vào năm 2006. Người trẻ nhất trong bộ ba được vinh danh năm nay là Giáo sư Bernard Feringa, sinh năm 1951 ở TP.Barger-Compascuum (Hà Lan), đang làm việc tại Đại học Groningen.

Thụy Miên

TIN LIÊN QUAN

Cỗ máy siêu nhỏ đoạt giải Nobel hóa học có thể tìm diệt tế bào ung thư

Nghiên cứu cỗ máy nhỏ nhất thế giới ở cấp phân tử đoạt giải Nobel hóa học năm 2016 có thể tiêu diệt hiệu quả tế bào ung thư.

Giải thích Nobel Hóa học 2016 với 500 từ: lắp ráp xe đồ chơi chạy được bằng các phân tử

Giải Nobel Hóa học năm nay đã trao cho 3 nhà khoa học tìm được cách dùng phân tử tạo ra những cỗ máy nhỏ nhất thế giới, gồm cả môtơ, máy nâng và cả xe hơi độ dài chỉ vài nm.

Nobel Y sinh vinh danh nghiên cứu về sự tự huỷ tế bào

Giải Nobel Y sinh 2016 được trao cho nhà khoa học Nhật Bản Yoshinori Ohsumi vì công trình nghiên cứu về các cơ chế tự huỷ và tái tạo của tế bào.

Giải Nobel Vật lý 2016 về tay bộ ba nhà khoa học

Giải Nobel Vật lý 2016 vừa được quyết định trao cho ba nhà khoa học David Thouless, Duncan Haldane và Michael Kosterlitz.

Mùa trao giải Nobel 2016 bắt đầu hôm nay

Mùa trao giải Nobel 2016 sẽ chính thức bắt đầu vào hôm nay. Vào 17 giờ 30 chiều nay, giải Nobel đầu tiên được công bố là giải Nobel Sinh lý học và Y khoa hay gọi tắt là Nobel sinh y học.

THỦ THUẬT HAY

Ẩn tất cả bài viết về chủ đề đang tràn ngập newsfeed facebook của bạn

Chán ngán vì newsfeed facebook tràn ngập thông tin về 1 chủ đề đang hot. Áp dụng mẹp sau đây của chúng tôi để ẩn tất cả thông tin này nhé

Vẽ bản đồ tư duy với 5 công cụ trực tuyến miễn phí

Bản đồ tư duy (mind map) đã được chứng minh là một công cụ hiệu quả trong việc ghi nhớ bài học hoặc vạch kế hoạch cụ thể cho một vấn đề. Với các dịch vụ trực tuyến miễn phí này, bạn sẽ dễ dàng vẽ bản đồ tư duy, chia

Hướng dẫn thay đổi mật khẩu Skype

Vì một lý do nào đó bạn thấy mật khẩu Skype hiện tại không còn an toàn nữa. Bạn muốn đổi mật khẩu khác để đảm bảo an toàn cho tài khoản của mình, nhưng lại không biết phải đổi mật khẩu bằng cách nào?

Cách kiểm tra màn hình iPhone đã thay hay chưa trên iOS 15 cực dễ

iOS 15 mới ra mắt có một tính năng giúp bạn biết được iPhone của mình đã bị thay màn hình hay chưa. Và đây là cách kiểm tra màn hình iPhone đã thay hay chưa...

Đừng để Google Drive hoặc Gmail “ngốn” tiền của bạn - Hãy dọn dẹp chúng ngay bây giờ!

Google Drive và Gmail là hai dịch vụ phổ biến của Google. Tuy nhiên, bạn chỉ được sử dụng miễn phí tối đa 15 GB lưu trữ cho cả hai dịch vụ này. Khi gần đạt đến giới hạn, Google sẽ hỏi bạn có muốn mua thêm dung lượng

ĐÁNH GIÁ NHANH

realme ra mắt sản phẩm mới kế nhiệm dòng C-series giúp bạn tự tin bước vào giai đoạn “bình thường mới”

Sau hơn 4 tháng giãn cách xã hội, cuộc sống tại nhiều tỉnh thành trên cả nước đã dần trở về trạng thái “bình thường mới”, buộc mọi người phải thích nghi với những thói quen chưa từng có như thường xuyên mở điện thoại

Đánh giá nhanh HTC U11 Plus vừa cập bến thị trường Việt Nam

Màn hình có tỉ lệ 18:9 và chiếm phần lớn diện tích mặt trước đang dần trở thành xu hướng trong thiết kế trên thị trường smartphone năm nay, khi ngày càng có nhiều nhà sản xuất dần thay đổi cho các mẫu điện thoại của

Đánh giá HP 15-bs559TU: Nâng cấp nhẹ về thiết kế, hiệu năng khá tốt tầm 15", giá 12 triệu

Không giống như những chiếc HP 15 thông thường, dòng sản phẩm laptop phổ thông thế hệ mới của HP đem đến cho người dùng một cái nhìn mạnh mẽ nam tính hơn rất nhiều.