Nobel Hóa học vinh danh những cỗ máy siêu nhỏ


Nobel Hóa học vinh danh những cỗ máy siêu nhỏ

Mô hình “xe hơi phân tử” của Giáo sư Bernard Feringa -

Theo thông báo chiều 5.10 trên website Nobelprize.org, 3 nhà khoa học Jean-Pierre Sauvage, J.Fraser Stoddart và Bernard L.Feringa cùng chia sẻ giải thưởng Nobel Hóa học trị giá 925.000 USD.

Cả ba được vinh danh nhờ phát triển những cỗ máy phân tử chỉ nhỏ bằng 1/1.000 đường kính sợi tóc nhưng có thể chuyển đổi năng lượng hóa học thành lực cơ học và chuyển động theo lệnh được cài đặt.


Từ trái qua: Các ông Jean-Pierre Sauvage, James Fraser Stoddart và Bernard Feringa - Ảnh: AFP

Theo trang Vox, cỗ máy phân tử, hay cỗ máy nano, là những thiết bị được tạo dựng từ các phân tử siêu nhỏ có thể thực hiện thao tác tương tự như chuyển động cơ học theo một kích thích từ bên ngoài, tức kích thích đầu vào. Vào năm 1983, Giáo sư Sauvage đã liên kết 2 vòng phân tử cực nhỏ để tạo ra chuỗi phân tử gọi là “catenane”.

Đến thập niên 1990, Giáo sư Fraser Stoddart thiết kế cấu trúc “rotaxane” gồm 1 phân tử được xâu vào một đoạn “chuỗi hạt” và khi được nạp điện áp thích hợp thì “hạt cườm” sẽ chạy từ đầu này qua đầu kia của “chuỗi hạt”. Đến năm 2011, Giáo sư Feringa đạt được bước đột phá lớn khi trình làng “chiếc ô tô nhỏ nhất thế giới” dưới dạng một phân tử duy nhất nhưng đầy đủ “bánh xe” và “khung sườn”. Khi được nạp xung điện tử khoảng vài millivolt, “chiếc xe” tự chuyển động và hành trình đầu tiên của nó chỉ vỏn vẹn 6 nanomét.

Giới khoa học đánh giá phát minh về cỗ máy nano có tiềm năng ứng dụng vô cùng to lớn. Việc một phân tử có thể tiếp nhận những nguồn năng lượng từ bên ngoài để tự di chuyển có ý nghĩa hết sức lớn lao đối với các ngành robot, năng lượng và y tế. “Cơ hội mở ra là vô hạn.

Chẳng hạn như hãy tưởng tượng rằng trong tương lai, bác sĩ có thể tiêm một robot siêu nhỏ vào trong cơ thể bạn để tìm kiếm tế bào ung thư hoặc mang thuốc đến đúng nơi được chỉ định”, Reuters dẫn lời Giáo sư Feringa trả lời khi được hỏi về tiềm năng của các cỗ máy nano. “Lúc này tôi thấy mình có phần giống như anh em nhà Wright khi họ chế tạo máy bay khi xưa vậy. Lúc đó, người ta cũng thắc mắc tại sao phải bỏ công chế những cỗ máy biết bay để làm gì và giờ đây chúng ta có Airbus với Boeing”, ông hồ hởi nói.

Trong thông báo hôm qua, Ủy ban Nobel đã so sánh tầm vóc của thành tựu nhận giải năm nay với sự ra đời của động cơ điện vào thế kỷ 19. “Trong thập niên 1830, các nhà khoa học đã trình làng những mô tơ điện thô sơ và có hình dạng kỳ quặc. Khi đó, không ai tưởng tượng rằng chúng sẽ dẫn đến những phát minh như tàu điện ngầm, máy giặt và các loại máy xay thực phẩm”, thông báo viết. Ủy ban Nobel tuyên bố thêm: “Hiện chúng ta vẫn chưa thể biết hoàn toàn về tiềm năng ứng dụng trong tương lai nhưng trước mắt thì chúng ta đã có đáp án cho câu hỏi: “Có thể tạo ra những cỗ máy nhỏ cỡ nào?”. Câu trả lời là nhỏ bằng 1/1.000 sợi tóc”.

Giáo sư Jean-Pierre Sauvage sinh năm 1944 tại Paris và hiện là giáo sư danh dự của Đại học Strasbourg. Giáo sư James Fraser Stoddart sinh năm 1942 tại Scotland, làm việc tại Đại học Tây Bắc (Mỹ) nhưng vẫn giữ quốc tịch Anh và ông được nữ hoàng Elizabeth II phong tước hiệp sĩ vào năm 2006. Người trẻ nhất trong bộ ba được vinh danh năm nay là Giáo sư Bernard Feringa, sinh năm 1951 ở TP.Barger-Compascuum (Hà Lan), đang làm việc tại Đại học Groningen.

Thụy Miên

TIN LIÊN QUAN

Cỗ máy siêu nhỏ đoạt giải Nobel hóa học có thể tìm diệt tế bào ung thư

Nghiên cứu cỗ máy nhỏ nhất thế giới ở cấp phân tử đoạt giải Nobel hóa học năm 2016 có thể tiêu diệt hiệu quả tế bào ung thư.

Giải thích Nobel Hóa học 2016 với 500 từ: lắp ráp xe đồ chơi chạy được bằng các phân tử

Giải Nobel Hóa học năm nay đã trao cho 3 nhà khoa học tìm được cách dùng phân tử tạo ra những cỗ máy nhỏ nhất thế giới, gồm cả môtơ, máy nâng và cả xe hơi độ dài chỉ vài nm.

Nobel Y sinh vinh danh nghiên cứu về sự tự huỷ tế bào

Giải Nobel Y sinh 2016 được trao cho nhà khoa học Nhật Bản Yoshinori Ohsumi vì công trình nghiên cứu về các cơ chế tự huỷ và tái tạo của tế bào.

Giải Nobel Vật lý 2016 về tay bộ ba nhà khoa học

Giải Nobel Vật lý 2016 vừa được quyết định trao cho ba nhà khoa học David Thouless, Duncan Haldane và Michael Kosterlitz.

Mùa trao giải Nobel 2016 bắt đầu hôm nay

Mùa trao giải Nobel 2016 sẽ chính thức bắt đầu vào hôm nay. Vào 17 giờ 30 chiều nay, giải Nobel đầu tiên được công bố là giải Nobel Sinh lý học và Y khoa hay gọi tắt là Nobel sinh y học.

THỦ THUẬT HAY

Hướng dẫn cách khắc phục lỗi loạn bàn phím máy tính

Trên thực tế thì đây không phải là lỗi do phần mềm, do máy tính hay các nguyên nhân sâu xa khác mà chúng ta thường nghĩ ngay tới. Tuy nhiên, vấn đề này lại khá đơn giản và lỗi thực chất là do chính người dùng vô tình

Vẽ, cắt ảnh và tạo video dễ dàng với ứng dụng Photos trên Windows 10

Tất nhiên ứng dụng Photos của Windows 10 không thể thay thế cho Photoshop hay GIMP, nhưng bạn có thể làm nhiều thứ với nó hơn những gì mình nghĩ. Bài viết sau đây sẽ giới thiệu cho bạn 3 chức năng nhanh, gọn, hữu ích

Hướng dẫn cách xem lại lịch sử chat trong Skype

Skype mặc định sẽ lưu lại lịch sử giao tiếp của người dùng, tuy nhiên, nếu muốn, bạn có thể xóa lịch sử chat Skype chỉ với vài click chuột đơn giản.

Cách chặn tin nhắn quảng cáo trên điện thoại Android

Những tin nhắn quảng cáo, spam từ nhà mạng, số điện thoại lạ luôn gây khó chịu, bài viết sẽ hướng dẫn bạn cách chặn tin nhắn quảng cáo trên điện thoại Android.

Cách điều chỉnh tốc độ phát video trên iOS 15 bạn nên lưu ngay

iOS 15 của Apple mang đến nhiều tính năng cực hay cho iPhone của bạn, giúp nâng cao trải nghiệm người dùng. Việc xem video trên iPhone giờ đã thêm cải tiến khi bạn có thể điều chỉnh được tốc độ phát video một cách dễ

ĐÁNH GIÁ NHANH

Jaguar E-Pace – Crossover giá hơn 2,9 tỷ đồng sắp ra mắt tại Việt Nam

Ra mắt chính thức vào năm 2017, Jaguar E-Pace là một trong những thnahf viên mới nhất trong phân khúc SUV crossover cao cấp cỡ nhỏ subcompact vốn đang bùng nổ trong vài năm gần đây. E-Pace cùng với người anh em Land

Đánh giá chi tiết Xiaomi Mi 5s Plus

Xiaomi Mi 5s Plus là một chiếc Phablet có hiệu năng mạnh nhất trên thị trường hiện nay, camera kép và giá tốt. Hôm nay chúng ta sẽ cùng đánh giá chi tiết máy.

Đánh giá Acer Nitro 5: Phiên bản nâng cấp hơn về thiết kế và cấu hình

Cảm nhận của mình là lớp vỏ nhựa giả vân carbon này ít bám vân tay và cho cảm giác hoàn toàn khác khi sử dụng, phải nói là thú vị mới đúng. Một số người khi nhìn thấy nghĩ là mình dán carbon, một số người thì nghĩ sao