Nobel Hóa học vinh danh những cỗ máy siêu nhỏ


Nobel Hóa học vinh danh những cỗ máy siêu nhỏ

Mô hình “xe hơi phân tử” của Giáo sư Bernard Feringa -

Theo thông báo chiều 5.10 trên website Nobelprize.org, 3 nhà khoa học Jean-Pierre Sauvage, J.Fraser Stoddart và Bernard L.Feringa cùng chia sẻ giải thưởng Nobel Hóa học trị giá 925.000 USD.

Cả ba được vinh danh nhờ phát triển những cỗ máy phân tử chỉ nhỏ bằng 1/1.000 đường kính sợi tóc nhưng có thể chuyển đổi năng lượng hóa học thành lực cơ học và chuyển động theo lệnh được cài đặt.


Từ trái qua: Các ông Jean-Pierre Sauvage, James Fraser Stoddart và Bernard Feringa - Ảnh: AFP

Theo trang Vox, cỗ máy phân tử, hay cỗ máy nano, là những thiết bị được tạo dựng từ các phân tử siêu nhỏ có thể thực hiện thao tác tương tự như chuyển động cơ học theo một kích thích từ bên ngoài, tức kích thích đầu vào. Vào năm 1983, Giáo sư Sauvage đã liên kết 2 vòng phân tử cực nhỏ để tạo ra chuỗi phân tử gọi là “catenane”.

Đến thập niên 1990, Giáo sư Fraser Stoddart thiết kế cấu trúc “rotaxane” gồm 1 phân tử được xâu vào một đoạn “chuỗi hạt” và khi được nạp điện áp thích hợp thì “hạt cườm” sẽ chạy từ đầu này qua đầu kia của “chuỗi hạt”. Đến năm 2011, Giáo sư Feringa đạt được bước đột phá lớn khi trình làng “chiếc ô tô nhỏ nhất thế giới” dưới dạng một phân tử duy nhất nhưng đầy đủ “bánh xe” và “khung sườn”. Khi được nạp xung điện tử khoảng vài millivolt, “chiếc xe” tự chuyển động và hành trình đầu tiên của nó chỉ vỏn vẹn 6 nanomét.

Giới khoa học đánh giá phát minh về cỗ máy nano có tiềm năng ứng dụng vô cùng to lớn. Việc một phân tử có thể tiếp nhận những nguồn năng lượng từ bên ngoài để tự di chuyển có ý nghĩa hết sức lớn lao đối với các ngành robot, năng lượng và y tế. “Cơ hội mở ra là vô hạn.

Chẳng hạn như hãy tưởng tượng rằng trong tương lai, bác sĩ có thể tiêm một robot siêu nhỏ vào trong cơ thể bạn để tìm kiếm tế bào ung thư hoặc mang thuốc đến đúng nơi được chỉ định”, Reuters dẫn lời Giáo sư Feringa trả lời khi được hỏi về tiềm năng của các cỗ máy nano. “Lúc này tôi thấy mình có phần giống như anh em nhà Wright khi họ chế tạo máy bay khi xưa vậy. Lúc đó, người ta cũng thắc mắc tại sao phải bỏ công chế những cỗ máy biết bay để làm gì và giờ đây chúng ta có Airbus với Boeing”, ông hồ hởi nói.

Trong thông báo hôm qua, Ủy ban Nobel đã so sánh tầm vóc của thành tựu nhận giải năm nay với sự ra đời của động cơ điện vào thế kỷ 19. “Trong thập niên 1830, các nhà khoa học đã trình làng những mô tơ điện thô sơ và có hình dạng kỳ quặc. Khi đó, không ai tưởng tượng rằng chúng sẽ dẫn đến những phát minh như tàu điện ngầm, máy giặt và các loại máy xay thực phẩm”, thông báo viết. Ủy ban Nobel tuyên bố thêm: “Hiện chúng ta vẫn chưa thể biết hoàn toàn về tiềm năng ứng dụng trong tương lai nhưng trước mắt thì chúng ta đã có đáp án cho câu hỏi: “Có thể tạo ra những cỗ máy nhỏ cỡ nào?”. Câu trả lời là nhỏ bằng 1/1.000 sợi tóc”.

Giáo sư Jean-Pierre Sauvage sinh năm 1944 tại Paris và hiện là giáo sư danh dự của Đại học Strasbourg. Giáo sư James Fraser Stoddart sinh năm 1942 tại Scotland, làm việc tại Đại học Tây Bắc (Mỹ) nhưng vẫn giữ quốc tịch Anh và ông được nữ hoàng Elizabeth II phong tước hiệp sĩ vào năm 2006. Người trẻ nhất trong bộ ba được vinh danh năm nay là Giáo sư Bernard Feringa, sinh năm 1951 ở TP.Barger-Compascuum (Hà Lan), đang làm việc tại Đại học Groningen.

Thụy Miên

TIN LIÊN QUAN

Cỗ máy siêu nhỏ đoạt giải Nobel hóa học có thể tìm diệt tế bào ung thư

Nghiên cứu cỗ máy nhỏ nhất thế giới ở cấp phân tử đoạt giải Nobel hóa học năm 2016 có thể tiêu diệt hiệu quả tế bào ung thư.

Giải thích Nobel Hóa học 2016 với 500 từ: lắp ráp xe đồ chơi chạy được bằng các phân tử

Giải Nobel Hóa học năm nay đã trao cho 3 nhà khoa học tìm được cách dùng phân tử tạo ra những cỗ máy nhỏ nhất thế giới, gồm cả môtơ, máy nâng và cả xe hơi độ dài chỉ vài nm.

Nobel Y sinh vinh danh nghiên cứu về sự tự huỷ tế bào

Giải Nobel Y sinh 2016 được trao cho nhà khoa học Nhật Bản Yoshinori Ohsumi vì công trình nghiên cứu về các cơ chế tự huỷ và tái tạo của tế bào.

Giải Nobel Vật lý 2016 về tay bộ ba nhà khoa học

Giải Nobel Vật lý 2016 vừa được quyết định trao cho ba nhà khoa học David Thouless, Duncan Haldane và Michael Kosterlitz.

Mùa trao giải Nobel 2016 bắt đầu hôm nay

Mùa trao giải Nobel 2016 sẽ chính thức bắt đầu vào hôm nay. Vào 17 giờ 30 chiều nay, giải Nobel đầu tiên được công bố là giải Nobel Sinh lý học và Y khoa hay gọi tắt là Nobel sinh y học.

THỦ THUẬT HAY

Cách tra cứu Bảo hiểm y tế trên thẻ Căn cước công dân rất tiện lợi

Thẻ CCCD gắn chip hỗ trợ tích hợp thẻ Bảo hiểm y tế để mọi người dễ dàng tra cứu qua VNEID. Sau đây là hướng dẫn cách tra cứu Bảo hiểm y tế trên thẻ Căn cước công dân...

Những mẹo giúp bạn sử dụng TeamViewer hiệu quả và mượt mà hơn

Nếu bạn muốn thực sự sử dụng thiết bị bạn đang kết nối tới như máy tính ngay trước mặt mình thì bạn cần điều chỉnh cài đặt toàn màn hình. Để làm được điều này, sau khi kết nối, trên thanh công cụ của TeamViewer ở phía

Bỏ túi ngay cách quay video hiển thị kép trên iPhone cực thú vị

Hiện nay, đã có nhiều hãng điện thoại đã trang bị tính năng quay video hiển thị kép. Điển hình như nhà Samsung có tính năng Góc nhìn đạo diễn được trang bị trên dòng S21. Và tất nhiên tính năng này chưa được Apple tích

Mách bạn cách dùng Galaxy Watch4 phân tích thành phần cơ thể

Galaxy Watch4 là mẫu đồng hồ thông minh mới nhất nhà Samsung. Năm nay hãy này đã cập nhật thêm một số tính năng theo dõi và chăm sóc sức khỏe mới cho sản phẩm của mình. Nếu đang sở hữu thiết bị này bạn nên nắm rõ cách

Hướng dẫn cách mua vé máy bay VietJet Air online

Nhu cầu đi lại, du lịch bằng máy bay ngày càng nhiều. Nhưng thủ tục mua vé máy bay thế nào hay cách đặt vé máy bay qua mạng ra sao thì nhiều người chắc chắn còn chưa hiểu rõ.

ĐÁNH GIÁ NHANH

So sánh camera Xiaomi Mi 6 và Galaxy S8: Liệu có bất ngờ gì?

Xiaomi Mi 6 là chiếc flagship mới nhất của Xiaomi tung ra trong đầu năm 2017 này, sở hữu thiết kế bóng bẩy cùng cấu hình khủng, camera kép chất...

Đánh giá Infinix Hot 3 LTE: Cấu hình ổn, pin tốt, giá bình dân

Infinix Hot 3 LTE được đang bị bô vi xử lý 8 nhân Qualcomm, RAM 2GB và pin 3.000 mAh

Đánh giá camera Xiaomi Mi A2 Lit: Tốt nhất trong tầm giá hiện nay

Camera chính Xiaomi Mi A2 Lite bao gồm hai cảm biến. Cảm biến chính có độ phân giải 12MP, khẩu độ f/2.2 và kích thước điểm ảnh rất lớn lên tới 1,25um. Cảm biến còn lại có độ phân giải 5MP, dùng để đo chiều sâu và hỗ