Năm 1968, giới khảo cổ phát hiện một quần thể kiến trúc kỳ lạ, đồ sộ dưới đáy biển Ca-ri-bê, ứng với lời tiên đoán trước đó của nhà tiên tri Edgar Cayce về việc tìm thấy một thành phố thuộc lục địa huyền thoại Atlantis vào cuối thập niên 60.
Trong bộ thơ anh hùng ca Iliad, triết gia người Hy Lạp Homer đã kể cho chúng ta nghe về thành Troy, vốn vẫn là môt bí ẩn của lịch sử mãi cho tới cuối những năm 1870 khi  Heinrich Schliemann, dựa trên một linh cảm mạnh mẽ, đã tiến hành khai quật di chỉ một thành phố cổ đại ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy rằng ông là một nhà khảo cổ học không chuyên và phương pháp của ông được nhìn nhận có phần dị biệt, Schliemann rốt cục đã tìm thấy thành Troy và xác nhận sự tồn tại của nó trong lịch sử.
Cũng vậy, hầu hết các nhà sử học nhận định miêu tả của triết gia Plato về lục địa huyền thoại Atlantis trong tác phẩm Timaeus là một câu chuyện đơn thuần, được kể cho ông nghe bởi Solon, một vị khách người Athen, chứ không phải là một địa điểm có thật trong lịch sử.
Tuy nhiên, khi xem xét kỹ hơn, chúng ta biết rằng Solon được nghe kể về Atlantis từ các vị tư tế Ai Cập, những người biết được quá trình lịch sử dài đằng đẵng thật sự của Trái Đất và các nền văn minh từng xuất hiện rồi biến mất trong quá khứ xa xôi.
Xã hội cổ đại tiên tiến
Trải qua nhiều năm tháng, Atlantis đã hấp dẫn được trí tưởng tượng của vô số tác giả và nhà nghiên cứu, và ngày nay nó được nhìn nhận là một câu chuyện truyền thuyết và được miêu tả bằng những thuật ngữ tiêu cực hay giả khoa học bởi giới khoa học chủ lưu.
Nhưng việc phủ nhận sự tồn tại của Atlantis là một sai lầm, và bằng chứng cho sự tồn tại của những người có trình độ phát triển cao từ thời kỳ vô cùng xa xưa ở Châu Mỹ và những nơi khác trên thế giới là một điều đáng cân nhắc.

Bản đồ miêu tả lục địa Atlantis của Athanasius Kircher trong tác phẩm Mundus Subterraneus (1669), với hướng nam về phía trên. (Ảnh: Wikimedia)
Thật khó để tưởng tượng có một nền văn minh vĩ đại từng tồn tại hơn 10.000 năm trước và đã mang lại những đóng góp gì cho thế giới. Nhưng đối với những ai đang sống hoặc từng ghé thăm Mexico, chắc hẳn họ biết được có vô số ví dụ về những tòa nhà và quần thể kim tự tháp cổ xưa, có hình dạng kỳ dị cho thấy những kỹ thuật xây dựng tinh vi nhưng bị thất lạc theo thời gian; và văn minh kiến trúc của người Maya chính là môt ví dụ điển hình.
Tuy rằng chúng ta biết rất ít về lịch sử của họ, nhưng ngành toán học, kỹ thuật, và các ngành khoa học khác của họ đều vô cùng tiên tiến, nhưng không rõ các giai đoạn phát triển của họ cụ thể là như thế nào. Cứ như thể họ xuất hiện một cách thần kỳ, với tất cả những đặc điểm của một xã hội phức tạp tiên tiến bùng hiện ngay từ ngày đầu tiên.
Cũng bởi vì hàng trăm cuốn sách, các bản thảo kỹ thuật và tư liệu về lịch sử người Maya đã bị người Tây Ban Nha phá hủy một cách bi thảm trong quá trình chinh phục Nam Mỹ, nên chúng ta bị buộc phải tự mình hình dung về sự phát triển của nền văn minh đáng kinh ngạc này.
Nhà tiên tri thôi miên – Edgar Cayce
Dường như mỗi khi chủ đề Atlantis được đưa ra thảo luận, sớm hay muộn cái tên Edgar Cayce – nhà tiên tri trứ danh người Mỹ – cũng sẽ được nhắc đến.

Edgar Cayce. (Ảnh: Wikimedia)
Được nhiều biết đến với biệt danh nhà tiên tri thôi miên, Cayce là một nhà tiên tri người Mỹ. Trong giai đoạn 1920 – 1940, ông tuyên bố có thể tiếp cận một cấp độ nhận thức cao hơn trong trạng thái thôi miên, cho phép ông quan sát cuộc đời của một cá nhân qua nhiều lần xuất hiện (luân hồi?) trên Trái Đất. Một danh từ được dùng để chỉ khả năng này của ông là “soi kiếp”.
Trong những lần soi kiếp như vậy, Cayce được cho là đã du hành đến một cuộc đời nhất định. Tại đây ông có thể miêu tả những chấn thương, thương tích hay những hoàn cảnh khác tác động đến sức khỏe một người trong thời điểm hiện tại.
Trong số những mảnh đời và thân phận được ông soi kiếp, có hàng trăm trong số đó xảy ra vào một thời kỳ khi toàn bộ lục địa Atlantis huyền thoại còn nằm trên mặt biển Đại Tây Dương.
Miêu tả về nơi này, Cayce cho biết Atlantis sở hữu một nền công nghệ tối tân, được phát triển xoay quanh ngành khoa học áp điện, và còn có những chiếc máy bay điện, tàu đổ bộ và tàu ngầm, cũng như hàng loạt thiết bị và vũ khí khác.
Khi được hỏi về vị trí của Atlantis, Cayce đưa ra ba giai đoạn cụ thể: 100,000+ năm trước, 28,000 năm trước, và khoảng 12,000 năm trước — đây là những giai đoạn Atlantis thay đổi  vị trí do động đất và tình trạng chuyển dịch lục địa (giống khái niệm chuyển dịch mảng kiến tạo của Trái Đất).
Ông cho biết một trong những thành phố vĩ đại trên lục địa Atlantis, với tên gọi Poseidia, từng nằm tại vùng biển Ca-ri-bê (Trung Mỹ), cụ thể tại khu vực ngày nay là quần đảo Bimini (thuộc Bahamas, ngay bên dưới Mỹ và bên trên Cuba).Năm 1940, Cayce tiên đoán Poseidia sẽ tái xuất hiện vào cuối những năm 1960, cùng với những đền đài và công trình trong thành cổ.
Trong cuộc đời mình, Cayce và những người theo ông đã thành lập một tổ chức nghiên cứu và khám phá chủ đề tâm linh, xoay quanh những lần soi kiếp của ông.
Tổ chức này mang tên “Hiệp hội Nghiên cứu và Khai sáng (Association for Research and Enlightenment – viết tắt là ARE)”, được Cayce thành lập để lưu trữ hàng nghìn giờ soi kiếp của ông, phát triển vô số phương pháp chữa bệnh thần kỳ, và cung cấp các khóa học bậc cao. Qua nhiều năm, khá nhiều người đã tìm kiếm di chỉ Atlantis, nhưng đều không thành.
Theo dấu con đường ngầm dưới biển
Năm 1968, người ta đã phát hiện dưới đáy biển Bimini ở Đại Tây Dương một con đường ngầm cổ bằng đá, và kể từ đó, vô số công trình kiến trúc ngầm dưới nước đã được hé lộ tại khu vực này. Nhiều nghiên cứu đã được tiến hành tại đây, trong đó có sự tham gia của tổ chức ARE.

Con đường hình vuông bằng đá lớn dưới đáy biển Bimini ở Đại Tây Dương. (Ảnh: Shutterstock)
Trong hai năm 1998 và 2007, tổ chức ARE đã tài trợ cho việc nghiên cứu các di tích khoanh vùng tại Bimini, được phát hiện nhờ ảnh chụp vệ tinh và máy bay mới nhất.
Đi dọc theo con đường đá Bimini khổng lồ – một tổ hợp các khối đá vôi lớn ngầm dưới nước tạo nên một con đường đá mà có thể từng là bộ phận của một bến cảng cổ đại, hai nhà khảo cổ học William Donato và Michael Pateman cùng một nhóm chuyên viên chụp quét sonar, đã có một phát hiện chấn động.
Trên bức ảnh chụp sonar của mục tiêu thứ nhất (Target 1), bên dưới mặt nước khoảng 40 m, dường như có một tổ hợp tòa nhfa giống như trên Bán đảo Yucatan (Mexico).
Các tòa nhà (ảnh dưới), có phong cách kiến trúc khá giống tổ hợp kim tự tháp Puuc của người Maya trên vịnh Mexico, nằm tại rìa bán đảo Yucatan. Khi kết quả chụp quét sonar cạnh bên được công bố, chúng ta có thể quan sát thấy toàn bộ mặt tiền của các tòa nhà, bao gồm cầu thang, cửa ra vào và cột trụ.

Ảnh chụp quét sonar dưới nước của công trình ngoài khơi quần đảo Bimini. (Ảnh: William Donato)
Qua phỏng vấn, William Donato – tác giả những bức ảnh chụp nói trên cho biết, ông khá kinh ngạc trước lối kiến trúc của các kim tự tháp trong bức ảnh chụp có màu, cũng như sự tương đồng của nó với kiến trúc Maya.
Cần tiến hành thêm nhiều cuộc nghiên cứu, nhưng bởi vấn đề vốn tài trợ và chi phí đắt đỏ của việc sử dụng thiết bị chụp quét ngầm dưới nước, nên các chuyến lặn biển điều tra kế tiếp chưa thể được tiến hành.

Tổ hợp tòa nhà tại di chỉ Bimini khá tương đồng với kiến trúc của người Maya trên bán đảo Yucatan, Mexico. Ảnh chụp quét khoảng gần 40 m dưới mặt biển ở ngoài khơi đảo Bimini. (Ảnh: William Donato)

Tổ hợp công trình tại di chỉ ngầm dưới biển ở Bimini khá tương đồng với kiến trúc Puuc của người Maya. Một ví dụ là tàn tích Cung điện Sayil (trong hình)  trên bán đảo Yucatan, Mexico. (Ảnh: Wikimedia)
Các nền văn minh bị hủy diệt
Các nhà khoa học hiện biết rằng nối tiếp sau kỷ băng hà cuối cùng (thế Canh Tân), Trái Đất đã đối mặt với một sự kiện thảm họa xảy ra vào khoảng 12.000 năm trước, khi một loạt thiên thạch đụng phải hành tinh chúng ta, thay đổi địa hình bề mặt, làm gia tăng nhiệt độ bề mặt và phá hủy hầu hết các nền văn minh và hệ sinh thái.
Sự kiện này hiện được gọi là thời kỳ Younger Dryas và được nhiều người nhìn nhận là nguyên nhân gây nên sự gia tăng mực nước biển toàn cầu. Nếu chúng ta đối chiếu sự kiện này với miêu tả của Cayce về sự hủy diệt của Atlantis, cả hai giống nhau một cách kỳ lạ.
Sự hủy diệt của Atlantis và các nền văn minh trên Trái Đất có thể được gây ra do sự thay đổi vị trí các lục địa khiến một vùng diện tích lớn đất đai bị nhấn chìm dưới biển, trận sóng thần khổng lồ bao phủ đất liền, và lũ lụt làm ngập úng phần lớn bề mặt hành tinh.
Mối liên hệ đáng king ngạc với văn minh Maya
Nhiều bằng chứng thuyết phục cho thấy văn minh Maya có thể là “hậu duệ” của một nền văn minh hùng cường về khoa học nhưng lại đột nhiên biến mất. Khi quan sát những bức ảnh chụp dưới nước của khu di tích Bimini chúng ta có thể được gợi nhớ đến tổ hợp các tòa nhà trên bán đảo Yucatan và các vùng khác của Mexico.
Có thứ gì đó về công trình này dường như bị thất lạc theo thời gian, và nó giải thích tại sao không có giai đoạn phát triển sơ kỳ của văn minh Maya mà chúng ta biết đến.
Nền khoa học, kỹ thuật, kỹ thuật xây dựng, y dược, toán học của họ và nhiều hơn thế nữa được thừa hưởng từ một “nền văn minh mẹ” hình thành sau hàng nghìn năm nghiên cứu và phát triển.

Ảnh chụp quét Sonar cạnh bên khu vực ngoài khơi Bimini, gần 40 m dưới mặt biển. Bức ảnh màu này hé lộ các bậc cầu thang, cửa ra vào, và mái trần một tổ hợp kim tự tháp. (Ảnh: William Donato và ARE).

Ảnh chụp quét Sonar cạnh bên khu vực ngoài khơi Bimini, gần 30 m dưới mặt biển. (Ảnh: William Donato và ARE).
Rất có thể sự liên kết tốt nhất của chúng ta với quá khứ cổ đai là thông qua văn minh Maya, ở những thông điệp họ gửi gắm cho chúng ta “dưới dạng mã hóa” trên các công trình kiến trúc, tác phẩm nghệ thuật và các hiện vật khác.
Một số người cho rằng người Maya như chúng ta vẫn biết là thế hệ những người còn sống sót sau trận lũ lụt lớn (đại hồng thủy) và sự biến đổi của địa cầu.
Các công cụ lao động và phương tiện máy móc phức tạp mất đi, và với một nhóm nhỏ người còn sót lại họ phải bắt đầu xây dựng một nền văn minh mới. Bằng chứng cho điều này hiện hữu ở rất nhiều thành phố của người Maya trên khắp Trung Mỹ, khi các nhà khoa học khai quật các tòa nhà và tìm thấy các khu định cư và công trình từ rất sớm ngay bên dưới bề mặt.
Một điểm thú vị đáng lưu ý là một số tổ hợp kim tự tháp cổ nhất vô cùng phức tạp và tinh vi, cho thấy một trình độ kỹ thuật xây dựng cực kỳ cao nhưng đã bị thất lạc trong những năm về sau, có lẽ do thảm họa thiên nhiên ập đến (đại hồng thủy, động đất, sự dịch chuyển lục địa,…) đã tiêu hủy phần lớn những tinh hoa trong nền văn minh của họ. Và một lần nữa, họ bắt đầu lại với những gì thô sơ nhất.
Tác giả: Cliff Dunning, Ancient Origins.
Quý Khải biên dịch