"Bí quyết" sống lâu trong thế giới tự nhiên

GD&TĐ - Tôm hùm Mỹ, thuỷ tức, sứa biển hay thông Bristlecone đều có thể bị giết chết bởi các yếu tố ngoại vi. Nhưng nếu không gặp những điều bất lợi trên, chúng có thể sống rất thọ từ hàng trăm, hàng ngàn năm, thậm chí có thể bất tử.

"Bí quyết" sống lâu trong thế giới tự nhiên

Đây cũng là khao khát của loài người, bởi vậy chúng ta không khỏi tò mò về 'bí quyết' của những sinh vật này.

Những loài có khả năng 'hack' tuổi

* Thông Bristlecone: Đây là một loài cây sống tại Bắc Mỹ. Chúng sinh sôi nảy nở tại đây từ hơn 5.000 năm trước, cùng thời điểm mà thành Troy ở Thổ Nhĩ Kỳ được xây dựng. Trải qua bao nhiêu thăng trầm của lịch sử nhân loại, bao triều đại đổi thay, thông Bristlecone vẫn sống tốt và khoẻ mạnh trên những vùng đất khô cằn. Tuy vậy, thời gian cũng hằn lên những cái cây 'siêu' cổ thụ này không ít 'nếp nhăn'. Một trong những điều đáng sợ của việc sống lâu là các tế bào sẽ bị đột biến từ các độc chất tích luỹ trong môi trường. Thế nhưng trải qua 5 thiên niên kỷ, loài Bristlecone dường như chẳng thay đổi gì mấy. Một nghiên cứu hồi 2001 so sánh bụi và phấn hoa của loài này ở giai đoạn hiện nay và trở về các thời điểm trước đó, kéo dài tới 4.700 năm trước, cho thấy chúng gần như không bị đột biến. Chưa kể, mô mạch ở những cây cổ thụ vẫn 'tráng kiện' như những cây non vừa đến tuổi niên thiếu.

* Tôm hùm Mỹ: Tuy không sống thọ như thông Bristlecone, nhưng loài sinh vật biển này có một khả năng mà ai cũng mong muốn. Chúng có thể mọc lại cả một chiếc càng nếu chẳng may nó bị mất do tai nạn. Theo nghiên cứu, năng lực trên dường như có liên quan tới sự thay đổi của DNA loài tôm hùm. Các nhiễm sắc thể của các loài động vật có một điểm đặc biệt ở phía đầu của chúng, gọi là telomere. Các telomere có tác dụng bảo vệ phần DNA ở trong không bị phá hoại. Song trong quá trình phân bào và nhân đôi nhiễm sắc thể, các telomere bị giảm dần đi chiều dài.

Nguyên nhân của việc này là các enzyme dùng để tổng hợp DNA mới từ DNA gốc không 'đọc' được tới cùng đoạn nhiễm sắc thể. Các nhà khoa học nhận ra các đoạn telomere càng ngắn đi thì các tế bào có vòng đời càng thấp. Nhưng đối với tôm hùm Mỹ, chúng đã 'hack' được quá trình trên bằng cách tạo ra một enzyme đặc biệt có chức năng 'kéo dài' các telomere, gọi là telomerase. Một nghiên cứu hồi 1998 cho thấy enzyme trên có mặt ở mọi cơ quan của loài này. Người ta suy ra rằng chính nó đã giúp các tế bào của tôm hùm luôn luôn khoẻ mạnh và có tuổi thọ không đổi dù cho có phân bào bao nhiêu lần trong đời.

* Sứa biển: Một trường hợp gần như bất tử khác là sứa biển. Vòng đời của sứa biển như sau: Khi tinh trùng và trứng của loài này gặp nhau, chúng tạo thành hợp tử và phát triển lên ấu trùng. Nhưng ấu trùng này không phát triển trực tiếp lên thành sứa hoàn chỉnh, mà 'rơi' xuống đáy biển rồi tạo thành mầm polyp có cấu trúc dạng nhánh. Những mầm polyp lại tiếp tục nhân bản vô tính tương tự thuỷ tức thành các mầm polyp khác. Về sau, những mầm polyp trên mới nở ra các con sứa và chúng mới bắt đầu có giới tính. Rồi đám sứa trưởng thành này mới sinh ra tinh trùng và trứng để lặp lại chu kỳ trên.

Dù vậy, bí mật về sự bất tử của sứa biển vẫn chưa được bật mí. Các nhà khoa học đoán rằng có thể tế bào gốc cũng chính là đáp án ở trường hợp của loài này. Chúng có thể phát triển đủ mạnh để thay thế các tế bào thông thường đã già yếu. Song đến giai đoạn 'dậy thì', dường như việc phải trở nên 'khác biệt' nằm ngoài khả năng của các tế bào gốc. Và quá trình sinh sản đòi hỏi cơ thể phải bỏ ra rất nhiều tài nguyên đến mức làm hao tổn tuổi thọ của sinh vật.

Thủy tức - nhà vô địch tuổi thọ

Với khả năng tái sinh liên tục, thủy tức là loài động vật duy nhất không chịu ảnh hưởng của quá trình lão hóa. Theo tác giả nghiên cứu Daniel Martinez, nhà sinh học ở Đại học Pomova, California, Mỹ, phần lớn các tế bào cơ thể của loài này đều là tế bào gốc. Các tế bào có thể phân chia liên tục và khác với mọi loại tế bào trong cơ thể. Ở người, dạng tế bào này chỉ xuất hiện trong vài ngày đầu phát triển phôi thai. Ngược lại, thủy tức thường xuyên trẻ hóa cơ thể với những tế bào mới.

Trong một nghiên cứu, nhóm của Martinez tạo ra những hòn đảo thiên đường nhỏ cho 2.256 con thủy tức. Họ muốn cung cấp điều kiện sống lý tưởng cho loài vật. Mỗi cá thể ở trong một chiếc đĩa riêng, với nước thay ba lần một tuần và thức ăn là tôm biển tươi. Sau 8 năm, các nhà nghiên cứu không tìm thấy dấu hiệu lão hóa ở thủy tức được nuôi. Tỷ lệ tử vong hàng năm giữ nguyên ở 1/167 con thủy tức, bất kể độ tuổi. Tương tự, số thủy tức có khả năng sinh sản vẫn ở mức 80%, trong khi 20% còn lại chịu ảnh hưởng từ điều kiện thí nghiệm. 'Tôi tin chắc một cá thể thủy tức có thể sống bất tử trong điều kiện phù hợp', Martinez nói.

Thực tế, trong môi trường tự nhiên, bệnh dịch, thú săn mồi và ô nhiễm nguồn nước thường giết chết thủy tức trước khi chúng đạt đến độ bất tử. Tuy nhiên, nghiên cứu thủy tức có thể giúp các nhà khoa học tìm hiểu lý do khiến phần lớn động vật lão hóa

TIN LIÊN QUAN

Hàng trăm tấn vàng và sóng hấp dẫn sản sinh sau vụ sáp nhập của hai ngôi sao neutron

Các nhà khoa học lần đầu tiên phát hiện sóng hấp dẫn sinh ra khi hai ngôi sao neutron siêu đặc nằm cách Trái Đất 130 triệu năm ánh sáng xảy ra va chạm và hợp nhất. Theo Iflscience, trong buổi họp báo tối qua tại Washington DC, Mỹ, đài quan sát

Kì lạ loại cỏ ‘yoga’ tự héo để chịu khô hạn nhiều ngày tháng và tươi tốt trở lại khi có mưa

Một loại cỏ héo khô khi trời hạn hán và nhanh chóng xanh tốt trở lại khi mưa xuống thu hút sự chú ý của các nhà khoa học Loại cỏ này được tìm thấy ở Úc, khác với xương rồng chúng vẫn có đầy đủ thân và lá lớn. Khi hạn hán, chúng khô ...

3 người đàn ông bắt được ‘thủy quái khổng lồ’ sông Amazon

Lưu vực sông Amazon có rất nhiều bí mật, những truyền thuyết về thủy quái cũng chưa bao giờ biến mất. Nhưng hầu hết người dân địa phương sẽ tránh xa những khu vực nguy hiểm này...

Sóng âm có thể giết chết bạn không?

Liệu sóng âm thanh có đủ sức giết chết một người hay không? Đó cũng là câu hỏi của các nhà khoa học và nhất là fan của phim khoa học viễn tưởng...

Bộ 3 ‘gấu, sư tử, hổ’ chung sống với nhau suốt 15 năm, giờ ra sao?

Hiện nay có rất nhiều các loài động vật vốn là kẻ thù tự nhiên của nhau nhưng lại có thể trở thành những người bạn thân thiết và cùng chung sống hòa hợp với nhau.

Loài chuột ăn thịt bọ cạp và rết độc, hú như chó sói dưới ánh trăng

Chuột Onychomys sống ở sa mạc Sonoran (Mỹ) có khả năng hú như chó sói và kháng được nọc độc cực mạnh, chúng thậm chí ăn thịt cả bọ cạp và rết khổng lồ. Con chuột không hề sợ hãi con bò cạp có nọc độc mà từ từ tiến gần và ra đòn tấn công. ...

Con người có thể tử vong theo 27 cách khác nhau nếu tiếp xúc với sóng nhiệt quá nhiều

Các nhà khoa học cảnh báo rằng các sóng nhiệt có thể giết chết con người theo 27 cách khác nhau. Trong số đó cái chết đau đớn và tàn khốc là các cơn đau tim, suy gan và tổn thương não. Các nhà khoa học tại Đại học Hawaii ( Hoa Kỳ) đã nghiên ...

Phát hiện răng hóa thạch cổ có niên đại 9,7 triệu năm: Lịch sử loài người phải viết lại?

Một bộ răng hóa thạch đã được các nhà khảo cổ học Đức tìm thấy có khả năng “viết lại” hoàn toàn lịch sử loài người như chúng ta vẫn học từ trước tới nay. Răng, thuộc tổ tiên của con người, từng được cho là có nguồn gốc ở châu Phi, nay đã được ...

THỦ THUẬT HAY

Cách chơi game Blade & Soul trên máy tính

Một trong những tựa game nhập vai trực tuyến HOT nhất hiện nay Blade & Soul đã cập bến Việt Nam và được phát hành bởi Garena. Hiện tại, trò chơi đang cho phép người chơi trải nghiệm Closed Beta. Nếu bạn muốn được

Tạo mật khẩu smartphone Android tự thay đổi mỗi giờ: Đố ai mở được khóa?

Trước hết, chúng ta cần tải phần mềm có tên là Screen Lock - Time Password trên Google Play.

Thử nghiệm tính năng CrossOver trên Chrome OS

Sắp tới một bước đột phá mới đây có thể biến những chiếc Chromebook trở thành đối thủ đáng gờm của các nhà sản xuất máy tính hàng đầu thế giới.

Khắc phục lỗi Windows 10, Windows 8 không dùng được tính năng bảo mật ASLR

Windows 8, 8.1 và các phiên bản Windows 10 tiếp theo có thể sẽ không áp dụng được tính năng ASLR, khiến tính năng bảo mật quan trọng của Windows trở nên vô dụng. Hãy xem cách khắc phục dưới đây nhé!

Hướng dẫn tự động chuyển đổi chuyển đổi danh bạ từ 11 số thàng 10 số cho Android và IOS

Bắt đầu từ ngày 15/9, các thuê bao 11 số sẽ được chuyển sang đầu 10 số mới. Việc chuyển đổi này sẽ ảnh hưởng khá nhiều khi người dùng buộc phải cập nhật lại danh bạ của mình. TCN sẽ hướng dẫn bạn cách nhanh nhất để

ĐÁNH GIÁ NHANH

Đánh giá thông số kỹ thuật Honda Winner 150 và Yamaha Exciter 150

Chiếc xe underbone côn tay của Honda cũng chính thức ra mắt. Honda Winner 150 được cho là sẽ cạnh tranh với Yamaha Exciter 150 hay Suzuki Raider 150 ở phân khúc này. Đây đều là những chiếc xe 150 phân khối mạnh mẽ,

Ngoài bộ cánh điệu đà và mác xe nhập, CLA-Class còn gì hấp dẫn khách hàng trẻ?

Dòng CLA-Class được trình làng đầu tiên vào năm 2014 với định hình phân khúc như những chiếc “tiểu CLS”. Dòng xe sang cỡ nhỏ này thừa hưởng những đường nét thiết kế uyển chuyển, thuôn mượt

Trên tay Realme 7i: Thiết kế xuất sắc, chip Snapdragon 662, pin 5.000mAh, phù hợp với giới trẻ

Realme 7i sẽ chính thức cập bến thị trường Việt Nam vào ngày 16/10 tới với thiết kế mới lạ rất phù hợp với xu hướng giới trẻ cùng mức giá tầm trung hợp lý. Vậy chúng ta cùng trên tay Realme 7i xem smartphone có những